အေမရိကားမွာ ဘာအတြက္ ပညာသင္ၾကသလဲ….

သားၾကီး အေမရိကား ကိုေရာက္ေတာ့ အသက္ ၁၇ ႏွစ္..။ ဗမာျပည္ကေန အသက္ ၁၄ႏွစ္ မျပည့္ခင္ ၈ တန္းေအာင္ အဆင့္ နဲ႔ ျပည္ပ ထြက္လာရျပီး ဘာေအာင္လက္မွတ္မွ မရွိ..။ ဇင္းမယ္မွာ ေနတုန္းက BC မွာ English တက္ထားတာနဲ႔ မဲေဆာက္မွာ GED Preparation Course ၂ ႏွစ္ တက္ထားတာပဲ ရွိတဲ့ သားၾကီးက အေမရိကားေရာက္ေတာ့ ဒီက အထက္တန္းေက်ာင္းကို ဝင္ဖို႔ ၾကိဳးစားပါတယ္။ အဲဒီမွာ Counselor က သူ႔ရဲ႕ အသက္ နဲ႔ English နဲ႔ General Knowledge ကို အကဲခတ္ျပီး ေကာလိပ္ဝင္ခြြြင့္ ၾကိဳးစား ၾကည့္ဖို႔ ေျပာရာက သားၾကီး ေကာလိပ္ တန္းတက္လိုက္ရတဲ့ အေၾကာင္း က်မ ေရးဖူးပါတယ္။

 အေမရိကားကိုေရာက္စ ေရႊ႕ေျပာင္းမိသားစုအေနနဲ႔ အေျခခံလူတန္းစားအဆင့္သာ ၀င္တဲ့ အတြက္ေရာ.. ေကာလိပ္၀င္ခြင့္မွာ သားၾကီးရဲ႕ ရမွတ္  ေကာင္းတာေၾကာင့္ေရာ..  ေကာလိပ္ တက္ဖို႔ အစိုးရဆီက ေထာက္ပံ့ေၾကး လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရခဲ့တာမို႔ သူတကာေတြ တစ္ႏွစ္ကို ေသာင္းခ်ီ ကုန္တဲ့ ေကာလိပ္မွာ သားအတြက္ က်မတို႔ တစ္ေဒၚလာေတာင္ မကုန္လိုက္ရဘဲ သားၾကီး Associate Degree ရသြားခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေကာလိပ္တက္ ကတည္း က သားၾကီးက အခ်ိန္ပိုင္းအလုပ္တစ္ဘက္နဲ႔ ရမွတ္ေတြလည္း အဆင့္မက်ေအာင္ ၾကိဳးစားရတာေတာ့ ရွိတာ ေပါ့။ ဒါမွ ေထာက္ပံ့ေၾကး မျပဳတ္မွာေလ။

အဲဒီအခ်ိန္မွာ သမီး နဲ႔ သားငယ္ က မူလတန္းကေန စေနၾကရျပီး ကံအေကာင္းဆံုးကေတာ့ သူငယ္တန္း ကေန စတက္ ခြင့္ရတဲ့ သားငယ္ေပါ့။ သမီးေလးက ၃တန္းနဲ႔ စရပါတယ္။ မိဘေတြကိုယ္တိုင္က အဂၤလိပ္စာ ခေနာ္နီ ခေနာ္နဲ႔မို႔ က်မရဲ႕ သားသမီးေတြဟာ သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ပဲ ပို အားကိုးျပီး ၾကိဳးစားၾကရတာပါ။ ဒီလိုနဲ႔ သမီး ၅တန္းအျပီး မူလတန္းေအာင္ ေက်ာင္းဆင္းတာ မွာ သမၼတ အိုဘားမား လက္မွတ္ နဲ႔ Presidential Award ရေတာ့ က်မ ေတာ္ေတာ္ ပီတိ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီဆုရတဲ့ ကေလးကို Honor Roll အျဖစ္ သတ္မွတ္ပါတယ္။ (တကယ္ေတာ့ ျမန္မာကေလး အေတာ္မ်ားမ်ားလည္း ရဖူးပါတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္သမီးေလး.. မိဘေတြ သိပ္ မကူႏိုင္ တဲ့ ၾကားက ရတာမို႔ က်မ ပီတိ ျဖစ္တာပါပဲ) ။

ေနာက္ေတာ့ သားေလး အလွည့္…။ သူ႔အစ္ကိုၾကီးေရာ.. အစ္မေရာ က ထူးခၽြန္ဆုေတြ ရတဲ့ အစဥ္အလာ ရွိထားေတာ့ သူ႔ခမ်ာ မူလတန္းေက်ာင္းဆင္းပြဲမွာ စိတ္လႈပ္ရွားေနခဲ့ပါတယ္။ Presidential Award က ၾကိဳသိမထားရဘဲ ေပးတာမို႔ စိတ္တပူပူ ရင္ တခုန္ခုန္ေပါ့..။ ေတာ္ပါေသးတယ္.. သားငယ္ေလးလည္း သူ႔အစ္မ ေျခရာ နင္းႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သားငယ္ အလွည့္ မွာေတာ့ မူလတန္းအဆင့္ရဲ႕ အေကာင္းဆံုး စာစီစာကံုးအျဖစ္ အေရြးခံရလို႔ သူ႔စာစီစာကံုးကို အဲဒီ ေက်ာင္းဆင္းပြဲ မွာ ဖတ္ျပခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ ေျပာျပခ်င္တာက အဲဒီလို ကေလးေတြရဲ႕ ထူးခၽြန္မႈေတြဟာ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး ေစာင့္ၾကည့္ အကဲျဖတ္သြားတဲ့ Assessment စနစ္ နဲ႔ ဆံုးျဖတ္တာျဖစ္တဲ့အျပင္ ကေလးရဲ႕ ဘ၀တေလွ်ာက္လံုးအထိ သယ္သြားတဲ့ Record ေတြ Credit ေတြလည္း ျဖစ္တယ္ဆိုတာပါပဲ။

ဒီလိုနဲ႔ သားၾကီး က ေကာလိပ္ဘြဲ႔ၿပီးလို႔ တကၠသိုလ္ဘြဲ႔အတြက္ ဆက္တက္ဖို႔ ျပင္ပါတယ္။ သားၾကီးက Economics ဘာသာနဲ႔ ဘြဲ႔ထပ္ယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ပါတယ္။ အဲလိုဆံုးျဖတ္ဖို႔ သူ႔အနားက အေဒၚေတြ ဦးေလးေတြ ၀ိုင္းစဥ္းစားၾက.. အၾကံ ေပးၾက.. ေပါ့။ တကယ္ေတာ့ သားၾကီးက Economics ကို လံုး၀ ၀ါသနာမပါခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အလုပ္ ေကာင္းေကာင္း ရဖို႔နဲ႔ သူ စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းေလာက္တဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိတဲ့ပညာရပ္လို႔ ထင္တာေၾကာင့္ ေရြးလိုက္တာပါ။ တကယ္လည္း ခုေတာ့ သူ စိတ္၀င္စားေနပံုပါပဲ။ က်မ အျမင္ေတာ့ အေမရိကားရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ဟာ တကယ္ ပညာလိုခ်င္သူေတြ ၾကိဳးစားခ်င္သူေတြကို ေတာ္ေတာ္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္တဲ့ ပညာရပ္ေတြ.. သင္ၾကားနည္းစနစ္ေတြ.. မက္လံုးေတြ နဲ႔ ဖြဲ႕စည္း ထား တယ္လို႔ ဆိုရမွာပါ။ က်မကိုယ္တိုင္ ေကာလိပ္မွာ American English အတြက္ ၂ ႏွစ္ တက္ခဲ့ဖူးတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳ ရွိခဲ့ တာ မို႔ လည္း ခုလို ေျပာျဖစ္တာပါ။

++++++

သမီး အထက္တန္းေက်ာင္းတက္ရေတာ့မယ့္အခ်ိန္မွာ အထက္တန္းအဆင့္မွာ သင္ရမယ့္ ဘာသာတြဲေတြကို ကိုယ့္ စိတ္ၾကိဳက္ေရြးရပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ အေျခခံေရြးတာက အထက္တန္းအၿပီး တကၠသိုလ္မွာ ကိုယ္ ဘာ အသက္ ေမြး၀မ္းေက်ာင္းဘာသာရပ္ကို လိုခ်င္တာလဲ ဆိုတဲ့အေပၚ အေျခခံ စဥ္းစားရပါတယ္။ ထံုးစံအတိုင္း က်မကို သမီးက တိုင္ပင္တဲ့အခါ က်မ ျပန္ေျပာတဲ့စကားက သမီးၾကိဳက္တာသာယူ.. ဆိုတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္ဘာသာယူရင္ သမီး သြားခ်င္တဲ့ လိုင္းနဲ႔ အံ၀င္တယ္ဆိုတာကိုေတာ့ ေသခ်ာ စဥ္းစားရပါေတာ့မယ္။ အဲဒီအခါ က်မ သမီး မွာ ေသြးမေတာ္ သားမစပ္ဘဲ သူအားကိုးတဲ့ ယံုတဲ့ .. သူ႔ကို အၾကံေပးေနက် အေဒၚတစ္ေယာက္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီအေဒၚကို သူ တိုင္ပင္ ပါတယ္။ အဲလို တိုင္ပင္ၿပီး ဘာသာရပ္ေတြ ေရြးလိုက္ပါတယ္။ အဲလိုနဲ႔ သမီးဟာ သူၾကိဳက္တဲ့ ဘာသာရပ္ေတြ နဲ႔ အထက္တန္းပညာေရးမွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ ရႊင္ရႊင္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါး နဲ႔ပဲ Honor Roll မွာ Advanced Courses ေတြကိုပါ ယူႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ Advanced Course အေၾကာင္း နည္းနည္း ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ဒီႏိုင္ငံမွာ ကေလးက စာ လိုက္ႏိုင္တယ္.. စာပိုသင္ယူႏိုင္တယ္ဆိုရင္ သူ ႏိုင္သေလာက္ စာသင္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Honor Roll ရတဲ့ ကေလးေတြဟာ ဘာသာရပ္ေတြကို အဆင့္ၿမွင့္ယူႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သမီးက ၇တန္း မွာ ကတည္းက ၈တန္းအဆင့္ Math , Science လိုမ်ိဳးေတြ ျမွင့္ယူေနပါျပီ။ ခု ၉တန္းမွာလည္း ၁၁တန္းအဆင့္ ထိေတာင္ ဘာသာရပ္တခ်ိဳ႕ကို ယူေနပါျပီ။ အဲဒီ အက်ိဳး ဆက္ ကေတာ့ အထက္တန္းအဆင့္ ၁၁တန္း ၁၂တန္းေလာက္မွာ ေကာလိပ္ေလာက္အဆင့္ ဘာသာရပ္ေတြ ယူလိုက္ ရတာမို႔ ေကာလိပ္မွာ ဘာသာရပ္နည္းနည္းကို အခ်ိ္န္တိုတို နဲ႔ ျပီးသြားျပီး တကၠသိုလ္ ျမန္ျမန္ေရာက္.. ဘြဲ႔ျမန္ျမန္ရတာမို႔ အခ်ိန္ကုန္.. ပိုက္ဆံကုန္ သက္သာသြားပါတယ္။ အထက္တန္းေက်ာင္းမွာက အဲဒီဘာသာရပ္ေတြကို အလကား သင္ရ တာ မို႔လို႔ပါပဲ။

သမီးက ဘာျဖစ္ခ်င္တာလဲဆိုေတာ့ Lawyer တဲ့ .. Lawyer ေတာင္မွ Criminal Lawyer တဲ့။ ၿပီးေတာ့ စစ္တပ္ ရဲ႕ Criminal Case ေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Lawyer ျဖစ္ခ်င္တာတဲ့။ က်မျဖင့္ အံ့ၾသတာပဲ..။ သမီးက အစ္ကို နဲ႔ ေမာင္ၾကား ေနရလို႔လားမသိပါဘူး.. ေယာက်ာ္းဆန္ဆန္ လႈပ္ရွားပံုမ်ိဳး ရွိတယ္..။ သူၾကိဳက္တဲ့ အားကစားေတြကလည္း Softball, Basketball ၿပီးေတာ့ တာေ၀းေျပး.. စက္ဘီးအျပိဳင္စီး..Kick Boxing.. ဒီလိုနဲ႔ တေန႔ေတာ့ အေဖ နဲ႔ အေမကို ေျပာတယ္.. သူျဖစ္ခ်င္တဲ့ Criminal Lawyer ျဖစ္ဖို႔ Credit ရေအာင္ County Police Department မွာ Volunteer လုပ္ဖို႔ ေလွ်ာက္ခ်င္ တယ္တဲ့။ က်မ ေမးျမန္းစံုစမ္းၾကည့္ေတာ့ အဲလို လုပ္ခြင့္ရဖို႔ ခက္တယ္တဲ့.. ဒါေပမဲ့ ၾကိဳးစားၾကည့္ေပါ့ တဲ့။ သမီး က သူ႔ ဘာသာ application form ေတြသြားယူလာ.. ျဖည့္.. က်မတို႔ မိဘ လက္မွတ္ထိုး တင္..။ ေနာက္ေတာ့ လူေတြ႔စစ္.. ေက်ာင္းက ရမွတ္ေတြ အကဲျဖတ္အဆင့္ေတြ စစ္.. က်န္းမာေရး စစ္.. သက္လံု စစ္..။ သူ႔အေဖခမ်ာ သူ႔သမီးသြားသမွ် လိုက္ပို႔ရတာ အေမာေပါ့..။

ေနာက္ေတာ့ အေရြးခံရတယ္တဲ့။ ေက်ာင္းက ညေန ၅နာရီ ျပန္ေရာက္တဲ့ သမီးက ၆ နာရီမွာ ရဲစခန္း သြားရတာ.. သူ႔အေဖ ခမ်ာလည္း ၅နာရီ အိမ္ျပန္ေရာက္.. ညေနစာျပင္ျပီး သမီး ကို လိုက္ပို႔.. ျပန္ၾကိဳ…။ တစ္ႏွစ္ပတ္လံုး…။ ဘယ္ေလာက္ ပင္ပန္းသလဲ ေျပာမျပတတ္ေတာ့။ ေနာက္ေတာ့ သမီး Selection အေရြးခံရတယ္.. အထူးသင္တန္း တက္ရမယ္… ေနာက္ဆံုး သူ႔အေဖက က်ဲက်ဲ ရယ္.. သမီး လုပ္ေန တာေတြ အမ်ားၾကီး.. ဘဘ ေမာေနျပီ လို႔ေတာင္ ေျပာယူရေရာ..။ ေနာက္မွ က်မ သိတယ္.. သမီး အဲလို အေရြးခံရဖို႔ Maryland ျပည္နယ္ထဲက .. County ေတြ အမ်ားၾကီးထဲက .. အထက္တန္း ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသား အမ်ားၾကီး ထဲက.. Honor Roll ေတြ အမ်ားၾကီးထဲက..  Volunteer လူငယ္အမ်ားၾကီးထဲကေန အၿပိဳင္ အေရြးခံရတာ တဲ့။ အေရြးခံရေတာ့ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့…. သမီး ေကာလိပ္တက္ရင္ .. သမီးၾကိဳက္တဲ့ Law School တက္ရင္.. Scholarship ရမွာ.. ေမေမတို႔ ဘဘတို႔ ပိုက္ဆံ သိပ္ မကုန္ေတာ့ဘူးေပါ့တဲ့။

ခုေတာ့ ၁၅ႏွစ္မ .. ၁၀တန္းေက်ာင္းသူက ေစတနာ့ ၀န္ထမ္း ရဲေမ တဲ့။ သူက ရာဇ၀တ္မႈဆိုင္ရာ ေရွ႕ေန လုပ္ဦးမွာတဲ့။ အဲဒီအတြက္ လိုအပ္တဲ့ အေျခခံပညာေရး လိုအပ္ခ်က္ ကို အထက္တန္းေက်ာင္း ကတည္း ကေန စၿပီး ေက်ာင္းကေနေရာ.. ေက်ာင္း ၿပင္ပ ပညာေရးကပါ တည္ေဆာက္သြား ရ တာ တဲ့။ (တကယ္လို႔ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ေကာလိပ္ မတက္ ျဖစ္ ေတာ့တဲ့ လူငယ္ေတြေတာင္ သက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အလုပ္အျဖစ္ ရဲ အလုပ္ကို ေရြးဖို႔ ေလွကားတစ္ထစ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္ ပါေသးတယ္)။

+++++

ဒီေန႔ သင္တန္းဆင္းပြဲအျပီးမွာ သမီးက ေျပာပါတယ္.. ပင္ပန္းလိုက္တာ ေမေမရာ.. တဲ့။ တကယ့္ရဲေတြ.. စစ္သားေတြ လုပ္သလို သမီးတို႔ကို အၾကမ္းကိုင္တာ..။ ဒါေပမဲ့ သိပ္ ေပ်ာ္စရာေကာင္းျပီး သိပ္အသံုး၀င္ တာပဲ တဲ့။

က်မ စဥ္းစားေနမိပါတယ္။ ပညာေရးဆိုတာ ေပ်ာ္စရာ ေကာင္းတဲ့ စိန္ေခၚခ်က္ေတြ နဲ႔ အတူ လက္ေတြ႔ဘ၀အတြက္ တကယ္ အသံုး၀င္တယ္လို႔ သိသာေစတဲ့ ေလ့လာသင္ၾကားမႈေတြသာ ျဖစ္ဖို႔ လိုတာပဲ.. လို႔။

(အေမရိကန္ ပညာေရးအေၾကာင္း ေရးပါဦးဆိုတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြအတြက္.. က်မကိုယ္တိုင္လည္း အေမရိကန္ပညာေရးကို သိပ္နားမလည္တာေၾကာင့္ ကိုယ္ေတြ႔ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး သိသလို ခံစားရသလို ေရးလိုက္ပါတယ္)