ဒီမိုကေရစီပညာေရး နဲ႔ သေျပညိဳ

အေမရိကန္ပညာေရးစနစ္က ေလ့က်င့္ေပးထားသလို ရွိတာေၾကာင့္ က်မရဲ႕ သေျပညိဳ ျမန္မာစာေက်ာင္း ပိုလြယ္လြယ္ ထိေရာက္ေအာင္ျမင္ရတာပါလို႔ ေရွ႔ေဆာင္းပါးေတြမွာ ေျပာခဲ့ေတာ့ တလက္စာတည္း ဆက္ေျပာစရာ ရွိလာတာက ယဥ္ေက်းမႈစံ တန္ဖိုးကိစၥ ပါ။

အတန္းထဲမွာ ဆရာကို ျပန္ေမးခြန္းထုတ္ခြင့္ - Questioning (က်မတို႔ ျမန္မာ့လူမႈ ၀န္းက်င္ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္ နဲ႔ ဆို အတြန္႔တက္တယ္လို႔ ေျပာရမွာေပါ့)၊ ျငင္းဆန္ခြင့္- Argument (ဆင္ေျခေပးခြင့္) ေတြ ေပးထားတဲ့ တဘက္မွာ မသိမသာ တြဲပါလာတတ္ တာက အရိုအေသတန္သလို အမူအယာေတြ ျဖစ္ေနတတ္တာပါ။ အေမရိကန္ ရုပ္ရွင္ ေတြထဲ ျမင္ရတတ္ပါတယ္။ က်မ ထင္တာေတာ့ ဒါမ်ိဳးက အေမရိက မွာမွ မဟုတ္ဘဲ ဘယ္ေနရာမွာမဆို ရွိတတ္တာမ်ိဳးပါ။ အရြယ္ရဲ႕ ျပႆနာ၊ ပတ္၀န္းက်င္ ရဲ႕ ျပႆနာ၊ ျပီးေတာ့ မိဘေတြရဲ႕ ျပႆနာေတြက လႊမ္းမိုးတဲ့ ကေလးေတြ မွာသာ ျဖစ္ေလ့ရွိတာပါ။ ကေလးေတြထဲ တခ်ိဳ႕က I don’t care လို႔ တုံ႔ျပန္တာမ်ိဳးပါ။

ဒါေပမဲ့ တကယ့္ လက္ေတြ႔ မွာေတာ့ အတန္းထဲမွာ ဆရာဆရာမကို အဲလို တုံ႔ျပန္ရင္ သူ႔အျပစ္ အၾကီးအေသး အလိုက္ အနည္းဆံုး တနာရီကေန ၂နာရီ ေလာက္ထိ အတန္းေဖာ္ေတြ ထဲကေန ခြဲထြက္ျပီး တေယာက္တည္း ထိုင္ေနရပါတယ္။ ဒီလို အျပစ္ေပးတာကို Time Out ေပးတယ္လို႔ ေခၚပါတယ္။ အဲလို အျပစ္ေပးခံရမွာကို ကေလးအမ်ားစုက ရွက္ၾက ေၾကာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ အဲေလာက္ျပစ္ဒဏ္က လံုေလာက္ပါတယ္။ အိမ္မွာလည္း သားသမီးေတြ ဆိုးရင္ မိဘက အျပင္းအထန္အျပစ္ေပးတာတခုက Time out ေပးတာ ပါပဲ။ အဲဒီျပစ္ဒဏ္ကို ကေလး အမ်ားစုက ေၾကာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ က်မရဲ႕ သေျပညိဳ မွာလည္း ဒီနည္းကိုေတာ့ သံုးႏိုင္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ တကယ္တမ္းမွာ Time out သံုးရတဲ့ အဆင့္ မေရာက္ပါဘူး။ “Time out ထိမယ္ေနာ္” ဆိုရင္ကို ရပါျပီ။ တခု ရွိတာက အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ျပ႒ာန္းထားတဲ့ လူေနမႈစနစ္ကိုက ကေလးေတြကို အေၾကာက္တရားကင္းေအာင္၊ ရဲရင့္ေအာင္၊ သတၱိရွိေအာင္၊ အရာရာ ကို ရင္ဆိုင္ တတ္ေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးတာမို႔ ကေလးေတြက ရဲရဲတင္းတင္းႏိုင္တာ၊ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ ရွိေနတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါမ်ိဳးက က်မတို႔ ျမန္မာ မိဘေတြ အတြက္ေတာ့ လက္ခံ နားလည္ႏိုင္ေအာင္ ေတာ္ေတာ္ကို က်င့္ယူရတဲ့ကိစၥပါ။

အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာ ေက်ာင္းဆရာမ အေနနဲ႔ က်င့္သားရခဲ့တဲ့ က်မအတြက္၊ ျပီးေတာ့ က်မကို ကူသင္ေပးၾကတဲ့အထဲ ျမန္မာျပည္က ထြက္လာတာ မၾကာေသးတဲ့ ဆရာမေလးေတြအတြက္ေတာ့ အေမရိကန္ပညာေရးထဲက ျမန္မာကေလးေတြရဲ႕ စာသင္ခ်ိန္နဲ႔ စာသင္ခန္းကို ရင္ဆိုင္ရာမွာ ေတာ္ေတာ္ က်င့္သားရေအာင္ ၾကိဳးစားရ ပါတယ္။ ကေလးေတြက သူတို႔ဘာသာ ခ်ဲ႕ထြင္သင္ယူၾကပါတယ္၊ (က်မတို႔ ျမန္မာေတြ အသံုးအႏႈန္း အတိုင္း ေျပာမယ္ဆိုရင္ အေမး အျမန္း ထူတယ္၊ ေစာဒကတက္တယ္၊ အတိမ္းအေစာင္း မခံဘူး။ အတြန္႔ တက္မယ္၊ စပ္စုမယ္၊ ျပီးေတာ့ သူတို႔ဘာသာ တီထြင္ ေရွ႕တက္ခ်င္တယ္။ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္ မွာသာဆို နင္ ဆရာလား.. ငါဆရာလား.. လို႔ အေငါက္ခံရမယ့္အျဖစ္မ်ိဳး ေပါ့)။ အေမရိကမွာေတာ့ ဒါက စာသင္သားရဲ႕ အခြင့္အေရး Student Rights ပါ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ အေမရိကန္ ဒႆနိက နဲ႔ ပညာေရးပါရဂူ John Dewey(1859-1952) က “ပညာေရးသည္ သင္ၾကားျခင္းမဟုတ္။ ကေလးဘာသာသင္ယူတတ္ရန္ ေလ့က်င့္ေပးျခင္းသာ ျဖစ္သည္။” လို႔ အတိအလင္း ေျပာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

 ++++++

အေမရိကမွာက ကေလးေတြဟာ ငယ္ငယ္ကတည္းက မိဘနဲ႔ အတူတူ မအိပ္ၾကရ ေတာ့ ပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူတို႔ဟာ ညေတြကို တေယာက္တည္း ရင္ဆိုင္က်င့္ ရွိပါတယ္။ အဲလိုပဲ မိဘေတြမွာ ကေလးေတြရဲ႕ စူးစမ္းလိုစိတ္ကိုလည္း ဟန္႔တားခြင့္လည္း မရွိဘဲ ထိန္းထိန္းသိမ္းသိမ္းနဲ႔ အားေပးတာမ်ိဳးသာ လုပ္ၾကရတာေၾကာင့္ ကေလးေတြဟာ လုပ္ရဲ ကိုင္ရဲ ရင္ဆိုင္ရဲၾကတာပါ။ အေမရိကမွာ ဥပေဒနဲ႔ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ကိုင္တြယ္ ထားတာကေတာ့ မိဘေတြက သားသမီးေတြကို ရုိက္ႏွက္တာ၊ စိတ္ဆင္းရဲေအာင္ ညွင္းပမ္းတာေတြ၊ အစာေရစာ ၀လင္ေအာင္ မေကၽြးတာ.. လူတန္းေစ့မထားတာ ေတြ အတြက္ မိဘေတြကို ျပတ္ျပတ္သားသား အေရးယူ တရားစြဲတာပါပဲ။

ေက်ာင္းေန ကေလးတိုင္းဟာ မိဘက ရိုက္ႏွက္ရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေမာင္ႏွမခ်င္း အႏိုင္က်င့္ ရင္ပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘယ္ေနရာမွာမဆို ျပႆနာတခုခု ရင္ဆိုင္ရရင္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ 911 ကို ေခၚျပီး ေျပာဖို႔ ေက်ာင္း ေတြကကို သင္ေပးထားတာပါ။ ဒီေတာ့ ကေလးေတြဟာ ဥပေဒကို အားကိုး ယံုၾကည္ တဲ့ စိတ္နဲ႔ ၾကီးျပင္းရ တာေၾကာင့္လည္း စိတ္လံုျခံဳမႈနဲ႔ ၾကီးျပင္းရ ပါတယ္။ အဲဒီအခါ သူတို႔ဟာ သူတပါးကို မတရားသျဖင့္ ဒုကၡေရာက္ေအာင္ ထိခိုက္ ေအာင္ လုပ္ တာမ်ိဳး မဟုတ္ရင္ ဘာမဆို လုပ္ခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္ခ်က္နဲ႔ ရဲတင္း ေနၾကတာလို႔ ေျပာရမွာပါပဲ။ အဲဒီအခါ ျမန္မာျပည္ထဲ ေမြးခဲ့ ေနခဲ့ အရြယ္ရ ၾကီးျပင္း ခဲ့တဲ့ ျမန္မာအေမေတြ အဖို႔ ေတာ့ သူတို႔ သားသမီး အေမရိကန္ကေလးေတြရဲ႕ ခြန္းတုံ႔မခံ ျပန္ေျပာတာ၊ ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပတာ၊ ရဲတင္းပြင့္လင္းတာေတြကို ေတာ္ေတာ္ သီးခံၾကရတယ္ လို႔ပဲ ေျပာရ မွာပါ။

ဒါေပမဲ့ အဲဒီ ကေလးေတြက သူတို႔အေပၚ သူတို႔ လက္ခံတဲ့ အျပဳအမူမ်ိဳး မိဘ ေမာင္ႏွမ ဆရာ ဆရာမေတြက ဆက္ဆံရင္ ျပဳမူရင္ေတာ့လည္း Thank you လို႔ ေျပာဖို႔ I love you လို႔ ေျပာဖို႔ ၀န္မေလးၾကသူေလးေတြပါ။ က်မေျပာခ်င္တာက သူတို႔ဟာ တုံ႔ျပန္ေ၀ဖန္တာ(Criticize)လုပ္သလိုပဲ အသိအမွတ္ျပဳတာ(Appreciate) လည္း လုပ္ၾကသူေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာပါ။ သူတို႔ေလးေတြဟာ အဆိုးျမင္သမားေတြလည္း မဟုတ္ၾကသလို အေကာင္းျမင္သမား ေတြလည္း မဟုတ္ၾက ပါဘူး။ ေသခ်ာတာကေတာ့ သူတို႔ဟာ အရာရာကို သူတို႔ ျမင္တဲ့ ထင္တဲ့အတိုင္းသာ ေျပာခြင့္ရၾကသူေတြမို႔ အမွန္ကို ေျပာရဲသူေတြေတာ့ ျဖစ္ေနတာပါပဲ။

အဲဒီအခါ သူတို႔နဲ႔ ရင္ဆိုင္ရတဲ့ လူၾကီးေတြကလည္း အမွားမလုပ္မိေအာင္ သတိထား ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ကေလးေတြရဲ႕ ပညာေရးစနစ္ .. ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ေရး ပံုစံက ဘယ္ေလာက္အေရးပါတယ္ဆိုတာ ပိုျပီး ေပၚလြင္လာရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

+++++

တေလာက ျမန္မာျပည္က သတင္းေတြထဲ အေျခခံပညာေက်ာင္းက ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူတခ်ိဳ႕ကို  ေက်ာင္းအုပ္ ဆရာမၾကီး၊ ေက်ာင္းအုပ္ဆရာၾကီး ၊ အတန္းပိုင္ဆရာမ တို႔က ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ရိုက္ႏွက္ အျပစ္ေပးတယ္ ဆိုတဲ့ သတင္း သံုးေလးပုဒ္ ဆက္တိုက္လို ဖတ္ လိုက္ရေတာ့ ကိုယ္တိုင္ အေမလည္း အေမ၊ ဆရာမလည္း ဆရာမမို႔၊ က်မ စိတ္ထဲ ေတာ္ေတာ္ ထိခိုက္ခံစားရပါတယ္။ ဒီလို အျဖစ္အပ်က္မ်ိဳးဟာ အေမရိကမွာ ျဖစ္လို႔ ကေတာ့ အဲဒီ ဆရာ ဆရာမေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အေရးယူ ခံရမယ့္အျပင္ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္ အသိုင္းအ၀ိုင္းက ေရွာင္ဖယ္တာကိုေတာင္ ခံၾကရမွာပါ။

ကေလးေတြကို ရုိက္ႏွက္ဆံုးမတယ္ဆိုတာက ဒီမွာေတာ့ အလြန္ ၾကီးေလးတဲ့ ျပစ္မႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ထက္ပို က်ယ္က်ယ္ေျပာေျပာ စဥ္းစားရင္ေတာ့ ဒါက ယဥ္ေက်းမႈ ကိစၥလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူတပါးကို အသားနာေအာင္ လုပ္တယ္ဆိုတာကိုက မယဥ္ေက်းတဲ့ လုပ္ရပ္မို႔ ဆရာက တပည့္ကို ရိုက္ဆံုးမတာဟာ ခ်စ္လို႔၊ မိဘက သားသမီးကို ရိုက္ဆံုးမ တာဟာ ခ်စ္လို႔ ေစတနာရွိလို႔.. ဆိုတဲ့ က်မတို႔ ျမန္မာ့အေတြး အယူအဆဟာ ျပန္စဥ္းစားစရာေကာင္းေနတာ အမွန္ပါ။ က်မလည္း စဥ္းစား ၾကည့္ေန ပါတယ္။ တကယ္ပဲ ရိုက္ဆံုးမတာဟာ အေျဖေကာင္း လား၊ စနစ္မွန္ လား…။ ရိုက္ မွပဲ ထိေရာက္ေအာင္ ဆံုးမတယ္ မည္သလား.. စဥ္းစားၾကရပါမယ္။

ဒါကို ပညာေရး စိတ္ပညာရွင္ေတြ အပါအ၀င္ စိတ္ပညာရွင္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားလည္း စဥ္းစားခဲ့.. အေျဖထုတ္ခဲ့ၾကျပီးသားပါ။ အေျဖက ရွင္းပါတယ္။ ရုိက္ႏွက္ျခင္းသည္ မွန္ကန္ေသာ ဆံုးမျခင္း မဟုတ္… ဆိုတာ ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ခုခ်ိန္ထိေအာင္ ေက်ာင္းေတြမွာ အိမ္ေတြမွာ ဆရာ ဆရာမေတြက မိဘေတြက သားသမီးေတြကို တရား၀င္ ရိုက္ႏွက္ခြင့္ ရေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ကေလးေတြရဲ႕ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြးဖြံ႔ျဖိဳးမႈကို ခ်ိဳးႏွိမ္ရာ က်တယ္ ဆိုတာကို က်မတို႔ မေတြးမိခဲ့ၾကပါဘူး။

+++++

ဒီတိုင္းျပည္ေရာက္တဲ့အခါမွာ က်မ ေသေသခ်ာခ်ာ သတိထားမိတာကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးက်င့္စဥ္ ဆိုတာကိုပါပဲ။ အရင္ကေတာ့ က်မမွာလည္း စာေတြ႔သာ ရွိခဲ့ရတာပါ။ John Dewey(1859-1952) ရဲ႕ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္အရ ေျပာရရင္.. ဒီမိုကေရစီပညာေရးစနစ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ ေတြဆိုတာက… -စာသင္သားေတြကို အတူတကြပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ေစျပီး ဘက္စံုအသိပညာကိုရေစဖို႔ -အနာဂတ္ကာလဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစဖို႔၊ -အျပဳသေဘာဆန္ျပီးလြတ္လပ္တဲ့အေတြးအေခၚေတြဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစဖို႔ -အမွားအမွန္ကို ေ၀ဖန္ပိုင္းျခားတတ္ဖို႔၊ -တရားမ်တမႈကိုျမတ္ႏိုးတတ္ျပီးကိုယ္ခ်င္းစာတရားရွိေစဖို႔၊ -လူမႈဆက္ဆံေရးတိုးတက္ေစဖို႔၊ -ကေလးေတြရဲ႕ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္မတူဘဲ ကြဲျပားျခားနားေနမႈေတြကို ဂရုစိုက္ျပီး တစ္ဦးခ်င္းကို ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္ေစဖို႔၊
-ကေလးေတြရဲ႔ တီထြင္ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းကို အားေပးဖို႔ နဲ႔
-အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအလုပ္ေတြ လုပ္ႏိုင္မယ့္ ပညာေရးမ်ဳိးကို စီစဥ္ေပးဖို႔ ဆိုတာ ေတြ ပါပါတယ္။

အဓိကကေတာ့ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြဟာ ဒီမိုကေရစီပညာေရးထဲကေန လူမႈ အသိုင္း၀ိုင္း ထဲမွာ အဆင္ ေျပေျပ ေနသြားႏိုင္ျပီး ကိုယ္ပိုင္အရည္အေသြးေတြနဲ႔အတူ လူသားအခ်င္းခ်င္း ကိုယ္ခ်င္းစာ ေလးစား တတ္တဲ့ အသိေတြ အေတြ႔အၾကံဳေတြ စိတ္ခ်ရ တဲ့ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းပညာ နဲ႔ အလုပ္ေတြကိုပါ ရသြားမွာမို႔ ေအာင္ျမင္ တဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္လာဖို႔ ရည္မွန္းတာဟာ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးရဲ႕ ေသာ့ခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခါ ခု ေက်ာင္းေသးေသးေလးပါဆိုတဲ့ သေျပညိဳ  ျမန္မာစာေက်ာင္းေလး သည္ပင္ လွ်င္၊ တခ်ိန္မွာ က်မတို႔ကေလးေတြ ကိုယ့္ဇာတိေျမကို ျပန္ျပီး အလုပ္အေကၽြး ျပဳႏိုင္တဲ့ ေအာင္ျမင္ တဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္လာဖို႔ ဆိုတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတာ့ ရွိေနပါတယ္။

 ဒါမွပဲ က်မလည္း ဆရာမေကာင္း၊ သေျပညိဳဟာလည္း ေက်ာင္းေကာင္း၊ ျပီးေတာ့ က်မ တို႔ရဲ႕ ကေလးေတြဟာလည္း စာသင္သားေကာင္းေလးေတြ ျဖစ္မွာမဟုတ္ပါလား ရွင္။

၄ ဧျပီ ၂၀၁၂။

(ျပည္တြင္းထုတ္ Venus News Weekly Journal  ပါ အပတ္စဥ္ေဆာင္းပါး - အမွတ္ ၅)