၁၉၉၉ရဲ႕ ျမသီလာေဆာင္းရက္ေတြကေတာ့ မဟာတန္းေတြနဲ႔ အေ၀းသင္ေတြကို စာသင္ရံုကလြဲလို႔ ဘာမွ ထူးထူးျခားျခားမရွိတဲ့အျပင္ က်မမွတ္မိသေလာက္ ရန္ကုန္မွာ က်န္ရစ္ခဲ့တဲ့ ျမသီလာၾကီးမွာလည္း ထူးထူးျခားျခား အျဖစ္ိအပ်က္ ဘာမွမရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၀၀ႏွစ္ဆန္းမွာေတာ့ ေက်ာင္းေတြျပန္ဖြင့္မယ္။ စာသင္ႏွစ္ေတြကို ၆လတတန္းသတ္မွတ္ျပီး Semester ပံုစံနဲ႔ သြားမယ္.. ပညာရည္ျမင့္မားမႈစီမံကိန္းဆိုတာေတြ လုပ္မယ္ ဆိုတာေတြ အသံၾကားလာရပါျပီ။ အဲဒီအတြက္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ အၾကံျပဳစာတန္းေတြ တကၠသိုလ္အလိုက္ လုပ္ရမယ္ ဆိုတာေတြ ညႊန္ၾကားလာပါျပီ။ ျမန္မာစာဌာနက သင္ၾကားေရး အေထာက္အကူျပဳ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ဖတ္ပါတဲ့။ အဲဒီအခါ ဌာနမွဴးက က်မကို တာ၀န္ေပးပါတယ္။ ျငိမ္းခက္ခက္က စာေရးဆရာလည္းျဖစ္ေတာ့ literature ပိုင္း တခုခု တာ၀န္ယူပါတဲ့..။ အဲလိုပဲ Language ပိုင္းကိုလည္း တေယာက္ကို တ၀န္ေပးပါတယ္။ အဲဒီဆရာမကလည္း Language ပိုင္းမွာ တကယ္ေတာ္တဲ့သူပါ (သူကလည္း မဟုတ္မခံမို႔ လူၾကီးမၾကိဳက္သူပါပဲ)။ က်မတို႔ စာတမ္းေရးဖို႔ ႏွစ္ပတ္ပဲ အခ်ိန္ရပါတယ္။ အဲဒီမွာ ဖတ္ထားတဲ့ စာတမ္းေတြထဲကေန ေရြးျပီး ရန္ကုန္ စိန္ရတုခန္းမမွာ တႏိုင္ငံလံုးက တကၠသိုလ္ေပါင္းစံု စာတမ္းဖတ္ပြဲမွာ ထပ္ဖတ္မွာတဲ့။ တကယ္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ တာ၀န္ၾကီးတဲ့ ကိစၥပါ။
(တကယ္က ဘယ္သူမွမလုပ္ခ်င္တဲ့ ေခါင္းမခံခ်င္တဲ့အလုပ္ကို စြာတာတာမို႔ အျမင္ကပ္လက္စရွိေနတဲ့ ႏွစ္ေယာက္ကို ေခ်ာက္ခ်လိုက္တာပါပဲ)။ က်မတို႔ကေတာ့ ဒါမ်ိဳး မမႈတဲ့သူျဖစ္တဲ့အျပင္ နဂိုတည္းက သင္ၾကားေရးပိုင္းကို ေ၀ဖန္ေနၾကသူေတြမို႔ အလြယ္တကူ လက္ခံလိုက္တာပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Teacher- centered နဲ႔ သင္ေနတဲ့စနစ္ကို အူထဲအသည္းထဲကကို က်မက မၾကိဳက္တာေလ။ က်မက မဟာ၀ိဇာတန္းမွာ ၀တၳဳနဲ႔ စာေပေ၀ဖန္ေရးသင္ရတာမို႔ က်မျဖစ္ေစခ်င္သလို Student centered classroom ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးျပီး စာသင္ခန္းထဲ အေျဖရွာရတဲ့ သင္နည္းကို ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ ဆရာက အသက္သာခိုတယ္ လို႔ေတာင္ ထင္ၾကတဲ့ အေနအထားပါ။ တကယ္တမ္း ေက်ာင္းသားေတြ ရွာေတြ႔လာတဲ့ ျပႆနာေတြ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကို စနစ္တက် လက္ခံေဆြးေႏြးဖို႔ ေထာက္ျပအၾကံျပဳဖို႔အတြက္ ဆရာလုပ္တဲ့ သူမွာ ၀မ္းစာ ဘယ္ေလာက္ လိုအပ္တယ္.. ဘယ္ေလာက္ ၾကိဳးစားထားရတယ္ဆိုတာကို ခုထိေတာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆရာအမ်ားစု က မသိၾက နားမလည္ၾကေသးပါဘူး။
အဲဒီတုန္းက က်မေရးတဲ့ စာတမ္္းက “ဆင္ျခင္ေတြးေတာျခင္းႏွင့္ ျမန္မာစာသင္ၾကားေရး နယ္ပယ္” ဆိ္ုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ပါ။ ေက်ာင္းသားေတြဆီမွာ ရွိေနတဲ့ Critical Thinking, Lateral Thinking နဲ႔ Creative Thinking ေတြကို ျမန္မာစာသင္ခန္းစာေတြ သင္ၾကားရင္းကေန ေဖာ္ထုတ္ေလ့က်င့္ေပးသြားဖို႔အတြက္ Student-Centered Approach နဲ႔ ဘယ္လို လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို အေထာက္အထားေတြနဲ႔ ေရးတာပါ။ အဲဒီတုန္းက ေမာ္လျမိဳင္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ စာၾကည့္တိုက္မွာေရာ ျမန္မာစာဌာနရဲ႕ စာၾကည့္တိုက္မွာေရာ Reference လုပ္စရာ ဘာစာအုပ္စာတမ္းမွ မရွိလို႔… လိုတဲ့စာအုပ္ေတြ ရန္ကုန္ကို လွမ္းမွာျပီး ၾကိဳးစားပမ္းစား ေရးရပါတယ္။ ကြန္ျပဴတာမရွိတဲ့ ေခတ္မို႔ လက္ေရးနဲ႔ ေရးလိုက္ဖ်က္လိုက္.. ကေလးငယ္ေလးတဘက္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ ပင္ပန္းတာပါ။ စာတမ္း အခ်ိန္ကိုက္ျပီးသြားေတာ့ က်မမွာ သေဘာေတြက်လို႔။ ဌာနမွဴးကို သြားေပးေတာ့လည္း ကိုယ့္ဘာသာ ေျမာက္ၾကြ ေျမာက္ၾကြေပါ့။ အဲဒီေန႔က်လို႔ ေမးခြန္းေတြတက္လာရင္ ဘယ္လိုေတြေျဖမယ္.. ဘယ္လိုေတြ ေျပာမယ္ေပါ့။
တကယ္တမ္း စာတမ္းဖတ္ဖို႔ ႏွစ္ရက္အလိုမွာေတာ့ ဆရာမၾကီးက က်မကို အခန္းထဲေခၚျပီး က်မစာတမ္းကို မဖတ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဌာနမွဴးပါေမာကၡေတြလည္း တေစာင္ မျဖစ္မေန ဖတ္ရမယ္လို႔ ထပ္ေျပာတဲ့အတြက္ သူလည္းတစ္ေစာင္ဖတ္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာက္ စာတမ္းတေစာင္က “ပုဂံေခတ္မင္စာမ်ားမွ ျမန္မာစာအေရးအသားအဆင့္အတန္း”ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္မို႔ ပါ/ခ်ဳပ္က စိတ္၀င္စားလို႔ ေရြးလိုက္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ က်မစာတမ္းကို ျဖဳတ္လိုက္ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ က်မက တကယ္ပဲလို႔ ယံုပါတယ္။ ဒါနဲ႔.. “ကိစၥမရွိဘူးမမ.. က်မစာတမ္းေလးသာ ျပန္ေပးပါ။ က်မ တကၠသိုလ္သုေတသနဂ်ာနယ္ကို ေပးလိုက္မယ္..” လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဌာနမွဴးက က်မစာတမ္း သူ႔အိမ္မွာ ရွိေၾကာင္း၊ ေနာက္ေန႔မွယူပါလို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ေန႔ေတြမွာ သူ ျပန္မေပးလို႔ က်မ ေတာင္းတာ ၃ခါေျမာက္ျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ က်မ သူ႔အိမ္ကို လိုက္သြားပါတယ္။ သူက က်မစာတမ္းကို ဘယ္မွာ ထားမိမွန္းမသိလို႔ အားနာလိုက္တာတဲ့။ တကယ္ ဟုတ္ မဟုတ္.. သူပဲ သိမွာပါ။ (ခုေတာ့ အဲဒီဌာနမွဴးလည္း ပင္စင္ယူသြားပါျပီ)။ က်မဆီမွာေတာ့ ဖ်က္ရာျခစ္ရာေတြ ေပပြေနတဲ့ အၾကမ္းထည္သာ က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဘယ္ကိုမွလည္း မေပးျဖစ္ခဲ့ေတာ့ ပါဘူး။
(အဲဒီ စာတမ္းေရးခဲ့တဲ့ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ က်မ ျပည္ပထြက္လာျပီး ေနာက္ပိုင္း Radio Free Asia မွာ ပညာေရးက႑ အသံလႊင့္ေဆာင္းပါးေတြ ေရးတဲ့အခါမွာ အဲဒီစာတမ္းထဲက အခ်က္အလက္ ေတြ ျပန္ထည့္ႏိုင္တာပါပဲ)။ ဒါေတြကို က်မေျပာျပေနတာက က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာ ‘အခ်ိန္ကိုက္ အျဖစ္လုပ္’ တဲ့ကိစၥေတြသာ တြင္က်ယ္ေနတာကိုေျပာခ်င္တာပါ။
ေနာက္ေတာ့ ၂၀၀၀ ေမလ ဆယ္တန္းစာေမးပြဲေတြ စာစစ္တဲ့ ကိစၥေတြအျပီးမွာပဲ ေက်ာင္းေတြ ျပန္ဖြင့္မယ္.. ပညာရည္ျမင့္မားမႈအႏွစ္၃၀စီမံကိန္းေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္ဆိုတာေတြ တရား၀င္ေျပာလာပါတယ္။ က်မတို႔ နိုင္ငံရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း စကားလံုးေတြကေတာ့ ေကာင္းေပ့ေပါ့။ စီမံကိန္းေတြကလည္း စာရြက္ေပၚမွာ ရွယ္ေပါ့..။ Our Vision ဆိုတဲ့ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္ ဆိုင္းဘုတ္ၾကီးေတြနဲ႔။ အဲဒီဆိုင္းဘုတ္ေပၚက ဘယ္သူေရးမွန္းမသိတဲ့ ျမန္မာစာက ျမန္မာစာဆရာမေတြေတာင္ နေ၀တိမ္ေတာင္ျဖစ္ကုန္တာ.. ဘာကို ဆိုလိုမွန္း မသိ..။ ဆရာဆရာမေတြ ကြန္ပ်ဴတာတတ္ရမယ္တဲ့..။ သင္ထားပါ.. မသင္လို႔ မတတ္ရင္ ေနာက္မွာ ခ်န္ခဲ့ရမွာပဲ.. တဲ့။ က်မတို႔က သင္ဖို႔ ဘယ္သူစီစဥ္ေပးမွာလဲဆိုေတာ့ ကို္ယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္.. တဲ့။ ဘုရားေရ.. ကြန္ပ်ဴတာသင္တန္းက အတတ္ကို ၁ေသာင္းခြဲ.. က်မတို႔ တရား၀င္လစာက အဲဒီတုန္းကထိ ၁၇၀၀ပဲ ရေသးတာ။
ျပီးေတာ့ အစည္းေ၀းခန္းထဲမွာ ဆရာမၾကီးက ေျပာေသးတယ္။ ဘာတဲ့.. ေရဗူးေပါက္တာ မလိုခ်င္ဘူး.. ေရပါတာပဲ လိုခ်င္တယ္တဲ့။ က်မက ခ်က္ခ်င္း ျပန္ေျပာလိုက္တယ္.. “မမ… အဲဒါ စစ္တပ္က ေရသယ္တဲ့ကိစၥမွာ ေျပာတဲ့ စကားျဖစ္မယ္... ပညာေရးထဲမွာေတာ့ အဲလို မရဘူးထင္တယ္..” လို႔။ သူက “မရဘူး.. ဒါ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြပဲ.. မလုပ္နိုင္တဲ့သူ က်န္ခဲ့” တဲ့။ ၾကည့္ပါဦး.. ပညာတတ္ ဆရာမၾကီးတေယာက္က သူ႔လက္ေအာက္က လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို ေျပာတာ။ လက္ေ၀ွ႔ၾကိဳး၀ိုင္းထဲ စိန္ေခၚတာက်ေနေရာေနာ္..။ ပညာမတတ္တဲ့သူေတြက အဲလိုေျပာတယ္ဆို ထားပါေတာ့။ (တကယ္ေတာ့ ဒါ့ထက္အမ်ားၾကီးဆိုးတဲ့ ဆရာဆရာမၾကီးေတြလည္း ရွိတာကို ေနာက္ပိုင္းမွာ က်မေျပာျပပါ့မယ္.. ဒါမွပဲ က်မ ဘာလို႔ ျမသီလာကို စြန္႔ခဲ့ရတယ္ဆိုတာက ေပၚလြင္ေတာ့မွာေလ)။
ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္မွာ ထူးျခားတာက ဆရာဆရာမအမ်ားစုက ေတာ္ၾကတာ.. ျပီးေတာ့ ဆရာဆရာမစိတ္ ရွိၾကတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း အမ်ားစု ေတာ္ၾက လိမ္မာၾကတယ္။ ရန္ကုန္ေက်ာင္းေတြမွာ စာေမးပြဲမွာ စာခိုးခ်တဲ့ ျပႆနာေတြ.. အခန္းေစာင့္ဆရာမေတြက ေငြယူျပီး စာခိုးခ်တဲ့ေက်ာင္းသားကို လႊတ္ေပးတယ္ဆိုတာေတြ ၾကားေနရခ်ိန္မွာ က်မတို႔ ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္က စံျပလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရေလာက္ေအာင္ စာခိုးခ်တဲ့သူေတြ နည္းတယ္။ ရွိရင္လည္း အေရးယူတယ္။ ကေလးေတြကလည္း အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ဆရာဆရာမေတြကလည္း ညီၾကတယ္။ စုန္းျပဴး အနည္းအက်ဥ္း ရွိေပမဲ့ အမ်ားစုက ေကာင္းေလေတာ့ အဲဒီတုန္းက ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္ဟာ နာမည္ေကာင္း ထြက္တဲ့ ေက်ာင္းတခုေပါ့။
ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ရဲ႕ဇူလိုင္လမွာေတာ့ ၁၉၉၆ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈအျပီးကတည္းက ပိတ္ထားခဲ့တဲ့ စာသင္ခန္းတံခါးေတြ ျပန္ဖြင့္လိုက္ျပန္ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီ ၂၀၀၀ ေက်ာင္းတံခါးေတြ ျပန္ဖြင့္တာရဲ႕ ေနာက္ကြယ္ မွာ ေက်ာင္းသားေတြ စာမတတ္ေရး.. ပညာေရးအဆင့္အတန္း နိမ့္က်ေရးနဲ႔ ပညာတတ္တန္ဖိုးေတြ နိမ့္က် သြားေစေရးအတြက္ ေနာက္ကြယ္ အစီအစဥ္ (Hidden Agenda)ေတြ ရွိေနခဲ့တာကို ဘယ္သူမွ မရိပ္မိၾကေသးပါဘူး။ က်မလို စစ္အစိုးရနဲ႔ပတ္သက္ရင္ မသကၤာစိတ္နဲ႔ အျမဲ ေစာင့္ၾကည့္တတ္တဲ့သူေတာင္မွပဲ သံသယ မရွိမိခဲ့ေသးပါဘူး။ က်မ ရိပ္မိတဲ့ အခ်ိန္က ၂ႏွစ္ေလာက္ ေနာက္က်ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ‘တိုင္းျပည္ဖ်က္ စီမံကိန္း’ ဆိုတာကလည္း စနစ္တက် စိမ့္၀င္ထိုးေဖာက္ျပီးမွ လုပ္တာပဲ မဟုတ္လားေလ။
+++++
ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးၾကတာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြတင္မဟုတ္.. က်မတို႔ ဆရာဆရာမေတြပါ.. စိတ္လက္ၾကည္ႏူးၾကရပါတယ္။ ပင္ပန္းတာကတပိုင္း.. ကိုယ့္ ပလက္ေဖာင္းေလးေပၚ ကိုယ္ျပန္ေရာက္ရတာက စိတ္ခ်မ္းသာစရာ..။ က်မဆို ဘ၀မွာ စာသင္ခံုေပၚ ရပ္ျပီး စာသင္ေနရမွ အဓိပၸါယ္ရွိတယ္လို႔ကို ထင္တာေလ။ စာသင္ခန္းဟာ ကို္ယ္ျဖန္႔ေ၀ခ်င္သမွ်ေျပာခြင့္ရတဲ့ ေနရာေလး..။ ကိုယ္ေမြးခ်င္တဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေလးေတြ ေမြးထုတ္ခြင့္ရတဲ့ ေနရာေလး.. ကိုယ္ေဟာခ်င္တဲ့ တရားေတြ ေဟာခြင့္ရတဲ့ ေနရာေလး… က်မ ဒါကို မက္ေမာတယ္။ ျပီးေတာ့ ျမန္မာစာဘာသာရပ္.. အထူးသျဖင့္ ကဗ်ာ စကားေျပစတဲ့ စာေပဘာသာရပ္ဟာ က်မ ႏွလံုးသားထဲကကို ျမတ္ႏိုးတဲ့ဘာသာရပ္မို႔ က်မဒါနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေျပာေနဆိုေနရတာကို သိပ္ေမြ႔ေလ်ာ္တာပါ။ ဆရာမျဖစ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းကာလေတြထဲ က်မဘ၀ရဲ႕ အေပ်ာ္ဆံုးအခ်ိန္ေတြဟာ အဲဒီ ေမာ္လျမိဳင္ တကၠသိုလ္ကာလမွာလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။
(ေမာ္လျမိဳင္မွာ စိတ္ခ်မ္းသာေနတာ)
အဲဒီေက်ာင္းျပန္အဖြင့္မွာမွ ရာေက်ာ္လည္း Chemistry Major ကို Final Year တက္ရတာေပါ့။ ကေလးတဘက္ အလုပ္တဘက္နဲ႔ေပါ့။ က်မက ရာေက်ာ္ရွက္ေနမွာ စိုးေနမိေသးတယ္။ မိန္းမက ဒီတကၠသိုလ္မွာပဲ ဆရာမ.. သူက ေက်ာင္းတက္ေနရတုန္း.. ပိုဆိုးတာက ေနတာကလည္း ေက်ာင္း၀င္းထဲေလ.. ။ ေျပာသာေျပာရတယ္.. အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အိမ္ေထာင္ေတြ က်ကုန္ျပီ။ တခ်ိဳ႕လည္း ကေလးတဘက္နဲ႔ေပါ့။ က်မရဲ႕ ဘားအံတုန္းက တပည့္ေတြထဲမွာလည္း ေနာက္ဆံုးႏွစ္ကို ေမာ္လျမိဳင္မွာ လာတက္သူေတြက တက္ၾကရတာေပါ့။ အဲဒီအခါ က်မစိတ္ထဲ က်မတပည့္တခ်ိဳ႕ က်မအေပၚ ရာေက်ာ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳလိုက္တဲ့အေပၚ စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္မွာ အရိုအေသတန္မွာေတြကိုလည္း ေတြးပူေနမိတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနမိပါ ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မတပည့္ေလးေတြကေရာ သူတို႔ရဲ႕ မိဘေတြကပါ က်မနဲ႔ ရာေက်ာ့္အေပၚ အခ်စ္မပ်က္.. အရိုေသမပ်က္.. အရင္ကအတိုင္း လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ ရွိဆဲမို႔ က်မမွာ ေတာ္ေတာ္ အားတက္ရတာပါ။ ဒီေတာ့လည္း က်မအိမ္ကေလးက ဘားအံေကာလိပ္ မွာတုန္းကလိုပဲ တပည့္ေတြရဲ႕ စားအိမ္ေသာက္အိမ္ အပန္းေျဖစရာ အိမ္ကေလး ျဖစ္ေနျမဲေပါ့။
+++++
ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္က အခ်ိန္ေတြဟာ က်မအတြက္ေတာ့ တကယ့္ကို ေက်နပ္စရာေကာင္းခဲ့တဲ့ ဘ၀ေလးပါပဲ။ ဌာနမွာဆိုရင္လည္း က်မနဲ႔ စိတ္တူကိုယ္တူ ဆရာဆရာမေတြက အမ်ားစုေလ..။ က်မျဖင့္ အဲဒီတုန္းက က်မရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို သိပ္ခ်စ္တာပါပဲ။ ျပီးေတာ့ ေအးခ်မ္းတဲ့ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔ေလးနဲ႔ အနီး၀န္းက်င္ တ၀ိုက္ကလည္း က်မအတြက္ေတာ့ ခ်စ္စရာေတြခ်ည္း။ အခါၾကီး ရက္ၾကီးေတြ ဘာသာေရးအထိမ္းအမွတ္ေန႔ ေတြဆို ေတာင္၀ိုင္း ေတာင္ေပၚက ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြမွာ အလွဴလုပ္။ ေနာက္ ေက်ာင္းေရွ႕က ဘိုးဘြားရိပ္သာမွာ အလွဴလုပ္။ က်မစိတ္ထဲ ေမာ္လျမိဳင္မွာပဲ ေနေတာ့မွာလို႔ကို ဆံုးျဖတ္လိုက္တဲ့အထိ… အဲဒီေျမမွာ ေပ်ာ္ေမြ႔ခဲ့တာပါ။
အဲဒီအခ်ိန္ေတြမွာပဲ ရာေက်ာ္လည္း ေက်ာင္းျပီး.. ဘြဲ႔ရ..။ သမီးေလးလည္း ေတာက္ေတာက္ ေျပးျပီ။ တကယ့္ကို အပူပင္နည္းနည္း ေလာဘနည္းနည္း ေသာကနည္းနည္းအခ်ိန္ေတြ..။ သမီးေလးဓာတ္ပံုျမင္ျပီး ႏွစ္ဖက္အဖိုးအဖြားနဲ႔လည္း အဆင္ေတြေျပ။ က်မအေဖက ပိုက္ဆံ ၃သိန္းထုတ္ေပးလို႔ လယ္ကို အၾကီးအက်ယ္စိုက္မယ္လို႔ ေၾကြးေက်ာ္ျပီး ရာေက်ာ္က ရြာျပန္ဆင္းသြားပါတယ္။ က်မက သားၾကီးကို အေဖာ္လုပ္ျပီး သမီးေလးရယ္.. က်မကို ကူလုပ္တဲ့ အေဖာ္ေကာင္မေလးေတြရယ္နဲ႔ ေနခဲ့ေပါ့။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ တကယ္လည္း သားၾကီးကိုအေဖာ္လုပ္ရတာ။
(အဲဒီတုန္းက ကိုကိုၾကီးနဲ႔ ညီမေလး)
သားၾကီးက ငယ္ငယ္ကတည္းက ဘာမွမေၾကာက္တတ္။ တျခားကေလးေတြ ညဘက္ အိမ္ျပင္ေတာင္ မထြက္ရဲတဲ့ အရြယ္မွာ သားက က်မကို အျပင္ထြက္လည္း လက္ႏွိပ္ဓာတ္မီးကိုင္ျပီး အေဖာ္လိုက္ေပးတာ။ ညမိုးခ်ဳပ္ခ်ဳပ္မွာ က်ဴရွင္က ျပန္ရင္လည္း ေတာအုပ္လို ေက်ာင္း၀င္းထဲ တေယာက္တည္း ျပန္လာရရွာတာ။ ခုထိလည္း အားေတာ့ ကိုးရသားပါ။ (ဆင္ေျခမ်ားတာက လြဲလို႔)။
(အေမနဲ႔ အေဖာ္လိုက္ေပးတဲ့ သားၾကီး)
တကယ္ေတာ့ ရာေက်ာ္က သူ႔အေသြးအသားထဲကကို လယ္လုပ္ရတာကို ေပ်ာ္တာ.. လယ္ကိုခ်စ္တာမို႔ ဒါပဲ လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုလို႔သာပါ။ ျပီးေတာ့ ရာေက်ာ္က လယ္လုပ္ျပီဆိုရင္ အလုပ္သမားေတြ ငွားထားေပမဲ့ စိတ္တိုင္းမက်တာနဲ႔ သူကိုယ္တိုင္ ဆင္းဆင္းလုပ္တာေၾကာင့္ ပင္ပန္းလြန္း လို႔ က်မက သိပ္မလုပ္ေစခ်င္ပါဘူး။ သူက ကန္သင္းေပါက္လည္း ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွ.. စက္ေမာင္းလည္း ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွဆိုေတာ့.. လိုအပ္တာထက္ ပင္ပန္းတယ္လို႔ က်မက ထင္တာေလ။ က်မကေတာ့ ရန္ကုန္မွာ အေဖက ခရီးသြားကားေတြ ေထာင္ထားတာမို႔ အေဖ့ကားေတြ ေမာင္းေပးတာမ်ိဳး.. ဧည့္သည္ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္လိုက္ေပးတာမ်ိဳးကို လုပ္ေစခ်င္တာ။ ျပီးေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေဖကလည္း သူ႔ကို ခ်စ္ေနျပီေလ။ ဒါေပမဲ့ သူက ရန္ကုန္မွာ မေပ်ာ္ဘူး။ လယ္ပဲ ျပန္လုပ္ခ်င္ေနတာ..။ ေနာက္ေတာ့ က်မအေဖကလည္း သူလယ္လုပ္ခ်င္တာကို အားေပးပါတယ္။ ရာေက်ာ့္အေဖဆိုရင္လည္း ေရဆင္းက ေက်ာင္းျပီးထားတာကို ကိုယ့္လယ္ပဲ ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြနဲ႔ ျပန္လုပ္မယ္လို႔ ေၾကြးေက်ာ္ျပီး တကယ္ ၾကိဳးစားပမ္းစား လုပ္ေနတာ။ ဒါကိုပဲ ရာေက်ာ့္အေမ ေက်ာင္းဆရာမၾကီးက သေဘာက် ေက်နပ္ေနတာဆိုေတာ့ က်မလည္း ရာေက်ာ့္ကို အားေပးရ ေတာ့တာပါပဲ။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ စစ္အစိုးရကလည္း စပါးျပီးစပါးေတြ.. တႏွစ္သံုးသီးစီမံကိန္းဆိုတာေတြ လုပ္ေနျပီ။ က်မတို႔ လယ္ကလည္း ေႏြစပါးဆို အထြက္ေကာင္းေလေတာ့ ရာေက်ာ္က ပံုေအာျပီး လုပ္ေတာ့တာေပါ့။ အစိုးရက ေရသြင္းတဲ့အခါ စက္ေမာင္းဖို႔ ဆီလည္း အလံုအေလာက္ ေပးမယ္ဆိုတာကိုး။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဒီအစိုးရဆိုသူမ်ားရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း အစပိုင္းမွာသာ စက္ဆီလည္းေပး.. ေထာက္ပံ့စရာရွိတာေထာက္ပံ့.. ေျမၾသဇာ ပိုးသတ္ေဆးကအစ ေပးပါမယ္ ဆိုတာေတြ ေၾကျငာျပီး တကယ္လိုျပီဆိုတဲ့ အခ်ိန္လည္း က်ေရာ ဘာမွမရေတာ့ပါဘူး။ လယ္သမားေတြကေတာ့ အလုပ္က စေနျပီ.. ခရီးေတာင္ ေတာ္ေတာ္ေရာက္ေနျပီဆိုေတာ့့ ျဖစ္ေအာင္ပဲ ဆက္လုပ္ရေတာ့တာေပါ့။ လိုသမွ် အျပင္ကေန ၀ယ္ျဖည့္ေပါ့။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကရင္ျပည္နယ္ မြန္ျပည္နယ္မွာ လယ္လုပ္မယ့္သူ အင္မတန္ရွားေနခ်ိန္ပါ။ လူငယ္ လူလတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နီးစပ္ရာ ထိုင္းႏို္င္ငံမွာ အလုပ္သြားလုပ္ျပီး အဆင္ေျပၾကတာမို႔ ရြာမွာ လယ္လုပ္မယ့္သူ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္သမားေတြ ေစ်းေကာင္းပါတယ္။ ဆိုေတာ့ လယ္လုပ္ရတာ အရင္းအႏွီး အမ်ားၾကီး ပိုစိုက္လာရပါတယ္။
ဒီၾကားထဲ ကရင္ျပည္နယ္ဘက္ဆီမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးႏွစ္ေလာက္ကတည္းက အလြန္အကၽြံသစ္ခုတ္မႈေတြ ရွိတာရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္.. အဲဒီ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ထဲမွာ အခ်ိန္မတန္ဘဲ မိုးၾကီးတာ.. ေရတက္တာေတြ ျဖစ္လာတာမို႔ စပါးေတြ သီးႏွံေတြ ပ်က္တဲ့ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္လာေနပါတယ္။ က်မတို႔လည္း အရင္းေတာင္ အျပည့္ျပန္မရ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကိုယ္ပိုင္လယ္မို႔ပါ။ အငွားလုပ္ရတဲ့ လယ္သာဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ ဒုကၡၾကီးမယ့္ကိန္း။ တကယ္လို႔ အစိုးရကသာ သူတို႔ေျပာတဲ့အတိုင္း လယ္လုပ္သူေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေထာက္ပံ့တာေတြ.. ပံ့ပိုးတာေတြ ရွိခဲ့ရင္ေတာ့လည္း က်မတို႔ အရႈံးကလည္း အဲေလာက္မ်ားဖို႔ မရွိပါဘူး။ ပိုဆိုးတာကေတာ့ ထြက္တဲ့စပါး အစိုးရကို သြင္းရမယ္လုိ႔ သတ္မွတ္လိုက္တာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ေစ်းေကာင္း မရတာေရာ.. အရင္းအႏွီးမ်ားတာေၾကာင့္ေရာ.. အဲဒီႏွစ္မွာ မြန္ျပည္နယ္.. ကရင္ျပည္နယ္ တေက်ာက လယ္သမားေတြ ေတာ္ေတာ္ အထိနာၾကပါတယ္။ က်မတို႔လည္း အပါအ၀င္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ က်မတို႔ အလြယ္တကူနဲ႔ေတာ့ လက္မေလွ်ာ့ၾကပါဘူး။ ေနာက္ တႏွစ္မွာ မိုးစပါးေရာ ေႏြစပါးေရာ ထပ္လုပ္ၾကေသးတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အဲဒီေနာက္မွာလည္း ေရၾကီးတယ္.. မိုးေစာတယ္။ အစိုးရက အတင္းအဓမၼ စပါး၀ယ္တယ္.. ေစ်းႏွိမ္တယ္။ ဆိုေတာ့့ မထူးဇာတ္ေတြပဲဆိုပါေတာ့။
အဓိက စိတ္ပ်က္လာတာကေတာ့ ကိုယ့္လယ္ကိုယ္စိုက္လုပ္ရျပီး အစိုးရက အဓမၼ ေစ်းႏွိမ္ ၀ယ္တာ တဲ့ ကိစၥကိုပါပဲ။ သိပ္ကို မတရားလြန္းတာမို႔ ေနာက္ဆံုး က်မတို႔ ဘယ္လိုမွ သည္းမခံႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ လယ္လုပ္ဖို႔ကို စိတ္ေလွ်ာ့လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း က်မကို “လယ္မလုပ္ေတာ့ဘူးလား” လို႔ ေမးၾကရင္ က်မေျဖေနက် စကားရွိပါတယ္။ “မလုပ္ေတာ့ဘူး.. က်မတို႔လယ္က ေရႊထြက္လို႔”.. ဆိုတာပါ။ တကယ္လည္း က်မမွာရွိသမွ် စုေဆာင္းထားသမွ် ေရႊတိုေရႊစပါမက်န္ အကုန္ထြက္သြားတာေလ။ ရာေက်ာ္လည္း အဲဒီေတာ့မွပဲ သူ႔လယ္ကို စိတ္ျပတ္ သြားေတာ့တာ။ မျပတ္လည္း မရေတာ့ဘူးေလ။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ကရင္ျပည္နယ္ မြန္ျပည္နယ္ဘက္မွာ တစတစနဲ႔ လယ္ပိုင္ရွင္ေတြက သူတို႔လယ္ေတြကို ပစ္ထားလိုက္ၾက ေတာ့တာပါပဲ။ ဒီေတာ့လည္း အစိုးရမင္းမ်ားက လယ္ရွိလ်က္နဲ႔ မလုပ္ရင္ သိမ္းမယ္လို႔ အမိန္႔ထုတ္ပါတယ္။ လယ္သမားေတြမွာေတာ့ ဆုပ္လည္းစူး စားလည္းရူးေပါ့။ ရာေက်ာ့္မိဘေတြကေတာ့ သိမ္းလည္း သိမ္းေပါ့.. လုပ္မယ့္သူမွမရွိတာလို႔ ခပ္ေအးေအးပဲ ေျပာပါတယ္။ အခ်ိန္ျပည့္ စိတ္ဒုကၡေရာက္ေနရမွာကိုေတာ့ မခံႏိုင္ေတာ့ဘူး… တသက္လံုး ပိုင္ခဲ့တဲ့ လယ္ေတြကိုပဲ အဆံုးရႈံးခံလိုက္ေတာ့မယ္… တဲ့။ ခုေတာ့ ဘယ္လို ေနတယ္ မသိပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ လယ္ကို ကၽြမ္းက်င္ျပီး လယ္ပိုင္ေတြလည္း ရွိၾကတဲ့သူေတြကေတာ့ လယ္ပဲ လုပ္ခ်င္တာပါ။ သူ႔လယ္မွာ သူပဲ အရွင္သခင္ေလ..။ ဘယ္ေလာက္ အရသာရွိလိုက္လဲ..။ ကိုယ့္လက္နဲ႔ ကိုယ့္ေခၽြးနဲ႔ စိုက္ထားတဲ့ လယ္ေတြက စပါးပင္ေတြ တျဖည္းျဖည္း ျမင့္တက္လာတာ.. ၀င္းမွည့္လာတာ.. ရိတ္သိမ္းခ်ိန္တန္လာတာေတြကို တေန႔တေန႔ ၾကည့္ေနရတာ သိပ္ စိတ္ၾကည္ႏူးစရာ ေကာင္းတာပါ။ ျပီးေတာ့ အဲဒီကရတဲ့ စပါးကို ဆန္ျဖစ္တဲ့အထိ ကိုယ္တိုင္လုပ္ရ.. ထမင္းျဖစ္တဲ့အထိ ခ်က္ရတာ..။ သိပ္ သေဘာက်စရာ ေကာင္းတာပါ။ ပင္ပန္းေပမဲ့ စိတ္ခ်မ္းသာရပါတယ္..။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္လယ္က ထြက္တဲ့စပါးမွ ကိုယ္မစားရ.. ၀မ္းစာစပါးေတာင္မခ်န္ရဘဲ အစိုးရကို သတ္မွတ္တင္းေရ ျပည့္မီေအာင္ ျဖည့္ေရာင္းေနၾကရေတာ့ လယ္သမားေတြ လယ္လုပ္ရတာမွာ ဘာ အက်ိဳးအျမတ္မွ မရွိတဲ့အျပင္ စိုက္ထုတ္ရတဲ့ စိတ္အင္အား လူအင္အားေတြပါ ျပဳန္းတီးကုန္တာပါ။
+++++
၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ထဲမွာ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအရ အဲလို စိတ္ပ်က္စရာေတြ ၾကံဳခဲ့ရေပမဲ့ ေက်ာင္းေတြဖြင့္ခ်ိန္မို႔ စာသင္ေနရတဲ့ က်မက အဲဒီ ျပႆနာေတြ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အရင္ကေလာက္ ေသာက မဖိစီးေတာ့ပါဘူး။ က်မရဲ႕ ဆရာမသက္တမ္း တေလွ်ာက္မွာ ေမာ္လျမိဳင္မွာ ဆရာမျဖစ္ရတဲ့အခ်ိန္ကို ေက်နပ္ရတာ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ အင္မတန္ စာသင္လို႔ေကာင္းတာပါ။ ကိုယ္တိုင္ကလည္း အသက္အရြယ္ ရလာခ်ိန္…။ စာသင္ဖို႔ ကိုယ္ပိုင္၀မ္းစာကလည္း အေတာ္အတန္ အားေကာင္းလာတာမို႔ေရာ.. ေမာ္လျမိဳင္ တကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြရဲ႕ လိမၼာာနာယူမႈေၾကာင့္ေရာ... ပါပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ထဲမွာပဲ က်မ ကထိကအျဖစ္ ရာထူးတက္သြားတာမို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္ေျခလည္း ပိုမ်ားလာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မဟာ၀ိဇာတန္းကို က်မ သင္ခ်င္တဲ့ စာအုပ္ေတြ သင္ရိုးေတြ ေရြးခ်ယ္လို႔ ရတာပါပဲ။ ေနာက္ သင္ၾကားနည္းကိုလည္း ေက်ာင္းသားေတြ ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးေစတာမ်ိဳး ေလ့က်င့္ေပးႏိုင္လာပါတယ္။ ပါေမာကၡ ဆရာမၾကီးလည္း က်မရဲ႕ တကယ့္သေဘာထားနဲ႔ စရိုက္သဘာ၀ကို အေတာ္အတန္ သိသြားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ရွိသြားတာမ်ိဳး မဟုတ္ေပမဲ့ ဘာျပႆနာမွ ထူးထူးေထြေထြ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ က်မတို႔ ဆရာ ဆရာမေတြကလည္း ညီေပတာကိုး။ (အဲဒီတုန္းကတည္းက က်မမွာ ယံုၾကည္စိတ္တခု စြဲခဲ့ပါတယ္။ အမွန္တရားကအားေကာင္းရင္ အမွားက အလိုလို အားနည္းျငိမ္၀ပ္သြားတယ္…ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ)။
အဲဒီအခ်ိန္ေတြထဲမွာပဲ ေအးေအးေဆးေဆး စာေလးသင္ျပီး ေနေပ်ာ္ေနတဲ့ က်မကို လႈပ္ႏိႈးလိုက္တာက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ရဲ႕ “အမ်ိဳးသားပညာရည္ျမင့္မားမႈ ႏွစ္၃၀စီမံကိန္း” ဆိုတာၾကီးေပါ့။ အဲဒီစီမံကိန္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြကို ေသခ်ာေျပာျပမွပဲ ျမသီလာရဲ႕ သမိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ က်မ တာ၀န္ေက်တယ္ရယ္လို႔ လိပ္ျပာသန္႔ႏိုင္မွာပါ။
+++++
(တကယ္က ဘယ္သူမွမလုပ္ခ်င္တဲ့ ေခါင္းမခံခ်င္တဲ့အလုပ္ကို စြာတာတာမို႔ အျမင္ကပ္လက္စရွိေနတဲ့ ႏွစ္ေယာက္ကို ေခ်ာက္ခ်လိုက္တာပါပဲ)။ က်မတို႔ကေတာ့ ဒါမ်ိဳး မမႈတဲ့သူျဖစ္တဲ့အျပင္ နဂိုတည္းက သင္ၾကားေရးပိုင္းကို ေ၀ဖန္ေနၾကသူေတြမို႔ အလြယ္တကူ လက္ခံလိုက္တာပါပဲ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ Teacher- centered နဲ႔ သင္ေနတဲ့စနစ္ကို အူထဲအသည္းထဲကကို က်မက မၾကိဳက္တာေလ။ က်မက မဟာ၀ိဇာတန္းမွာ ၀တၳဳနဲ႔ စာေပေ၀ဖန္ေရးသင္ရတာမို႔ က်မျဖစ္ေစခ်င္သလို Student centered classroom ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြက ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးျပီး စာသင္ခန္းထဲ အေျဖရွာရတဲ့ သင္နည္းကို ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ ဆရာက အသက္သာခိုတယ္ လို႔ေတာင္ ထင္ၾကတဲ့ အေနအထားပါ။ တကယ္တမ္း ေက်ာင္းသားေတြ ရွာေတြ႔လာတဲ့ ျပႆနာေတြ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြကို စနစ္တက် လက္ခံေဆြးေႏြးဖို႔ ေထာက္ျပအၾကံျပဳဖို႔အတြက္ ဆရာလုပ္တဲ့ သူမွာ ၀မ္းစာ ဘယ္ေလာက္ လိုအပ္တယ္.. ဘယ္ေလာက္ ၾကိဳးစားထားရတယ္ဆိုတာကို ခုထိေတာင္ ျမန္မာႏိုင္ငံက ဆရာအမ်ားစု က မသိၾက နားမလည္ၾကေသးပါဘူး။
အဲဒီတုန္းက က်မေရးတဲ့ စာတမ္္းက “ဆင္ျခင္ေတြးေတာျခင္းႏွင့္ ျမန္မာစာသင္ၾကားေရး နယ္ပယ္” ဆိ္ုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ပါ။ ေက်ာင္းသားေတြဆီမွာ ရွိေနတဲ့ Critical Thinking, Lateral Thinking နဲ႔ Creative Thinking ေတြကို ျမန္မာစာသင္ခန္းစာေတြ သင္ၾကားရင္းကေန ေဖာ္ထုတ္ေလ့က်င့္ေပးသြားဖို႔အတြက္ Student-Centered Approach နဲ႔ ဘယ္လို လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာကို အေထာက္အထားေတြနဲ႔ ေရးတာပါ။ အဲဒီတုန္းက ေမာ္လျမိဳင္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ စာၾကည့္တိုက္မွာေရာ ျမန္မာစာဌာနရဲ႕ စာၾကည့္တိုက္မွာေရာ Reference လုပ္စရာ ဘာစာအုပ္စာတမ္းမွ မရွိလို႔… လိုတဲ့စာအုပ္ေတြ ရန္ကုန္ကို လွမ္းမွာျပီး ၾကိဳးစားပမ္းစား ေရးရပါတယ္။ ကြန္ျပဴတာမရွိတဲ့ ေခတ္မို႔ လက္ေရးနဲ႔ ေရးလိုက္ဖ်က္လိုက္.. ကေလးငယ္ေလးတဘက္နဲ႔ ေတာ္ေတာ္ ပင္ပန္းတာပါ။ စာတမ္း အခ်ိန္ကိုက္ျပီးသြားေတာ့ က်မမွာ သေဘာေတြက်လို႔။ ဌာနမွဴးကို သြားေပးေတာ့လည္း ကိုယ့္ဘာသာ ေျမာက္ၾကြ ေျမာက္ၾကြေပါ့။ အဲဒီေန႔က်လို႔ ေမးခြန္းေတြတက္လာရင္ ဘယ္လိုေတြေျဖမယ္.. ဘယ္လိုေတြ ေျပာမယ္ေပါ့။
တကယ္တမ္း စာတမ္းဖတ္ဖို႔ ႏွစ္ရက္အလိုမွာေတာ့ ဆရာမၾကီးက က်မကို အခန္းထဲေခၚျပီး က်မစာတမ္းကို မဖတ္ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ဌာနမွဴးပါေမာကၡေတြလည္း တေစာင္ မျဖစ္မေန ဖတ္ရမယ္လို႔ ထပ္ေျပာတဲ့အတြက္ သူလည္းတစ္ေစာင္ဖတ္ရေတာ့မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာက္ စာတမ္းတေစာင္က “ပုဂံေခတ္မင္စာမ်ားမွ ျမန္မာစာအေရးအသားအဆင့္အတန္း”ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္မို႔ ပါ/ခ်ဳပ္က စိတ္၀င္စားလို႔ ေရြးလိုက္ေၾကာင္း၊ ဒါေၾကာင့္ က်မစာတမ္းကို ျဖဳတ္လိုက္ရတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ က်မက တကယ္ပဲလို႔ ယံုပါတယ္။ ဒါနဲ႔.. “ကိစၥမရွိဘူးမမ.. က်မစာတမ္းေလးသာ ျပန္ေပးပါ။ က်မ တကၠသိုလ္သုေတသနဂ်ာနယ္ကို ေပးလိုက္မယ္..” လို႔ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ဌာနမွဴးက က်မစာတမ္း သူ႔အိမ္မွာ ရွိေၾကာင္း၊ ေနာက္ေန႔မွယူပါလို႔ ေျပာပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ေန႔ေတြမွာ သူ ျပန္မေပးလို႔ က်မ ေတာင္းတာ ၃ခါေျမာက္ျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ က်မ သူ႔အိမ္ကို လိုက္သြားပါတယ္။ သူက က်မစာတမ္းကို ဘယ္မွာ ထားမိမွန္းမသိလို႔ အားနာလိုက္တာတဲ့။ တကယ္ ဟုတ္ မဟုတ္.. သူပဲ သိမွာပါ။ (ခုေတာ့ အဲဒီဌာနမွဴးလည္း ပင္စင္ယူသြားပါျပီ)။ က်မဆီမွာေတာ့ ဖ်က္ရာျခစ္ရာေတြ ေပပြေနတဲ့ အၾကမ္းထည္သာ က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဘယ္ကိုမွလည္း မေပးျဖစ္ခဲ့ေတာ့ ပါဘူး။
(အဲဒီ စာတမ္းေရးခဲ့တဲ့ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ က်မ ျပည္ပထြက္လာျပီး ေနာက္ပိုင္း Radio Free Asia မွာ ပညာေရးက႑ အသံလႊင့္ေဆာင္းပါးေတြ ေရးတဲ့အခါမွာ အဲဒီစာတမ္းထဲက အခ်က္အလက္ ေတြ ျပန္ထည့္ႏိုင္တာပါပဲ)။ ဒါေတြကို က်မေျပာျပေနတာက က်မတို႔ႏိုင္ငံမွာ ‘အခ်ိန္ကိုက္ အျဖစ္လုပ္’ တဲ့ကိစၥေတြသာ တြင္က်ယ္ေနတာကိုေျပာခ်င္တာပါ။
ေနာက္ေတာ့ ၂၀၀၀ ေမလ ဆယ္တန္းစာေမးပြဲေတြ စာစစ္တဲ့ ကိစၥေတြအျပီးမွာပဲ ေက်ာင္းေတြ ျပန္ဖြင့္မယ္.. ပညာရည္ျမင့္မားမႈအႏွစ္၃၀စီမံကိန္းေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္မယ္ဆိုတာေတြ တရား၀င္ေျပာလာပါတယ္။ က်မတို႔ နိုင္ငံရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း စကားလံုးေတြကေတာ့ ေကာင္းေပ့ေပါ့။ စီမံကိန္းေတြကလည္း စာရြက္ေပၚမွာ ရွယ္ေပါ့..။ Our Vision ဆိုတဲ့ ၾကီးၾကီးက်ယ္က်ယ္ ဆိုင္းဘုတ္ၾကီးေတြနဲ႔။ အဲဒီဆိုင္းဘုတ္ေပၚက ဘယ္သူေရးမွန္းမသိတဲ့ ျမန္မာစာက ျမန္မာစာဆရာမေတြေတာင္ နေ၀တိမ္ေတာင္ျဖစ္ကုန္တာ.. ဘာကို ဆိုလိုမွန္း မသိ..။ ဆရာဆရာမေတြ ကြန္ပ်ဴတာတတ္ရမယ္တဲ့..။ သင္ထားပါ.. မသင္လို႔ မတတ္ရင္ ေနာက္မွာ ခ်န္ခဲ့ရမွာပဲ.. တဲ့။ က်မတို႔က သင္ဖို႔ ဘယ္သူစီစဥ္ေပးမွာလဲဆိုေတာ့ ကို္ယ့္အစီအစဥ္နဲ႔ကိုယ္.. တဲ့။ ဘုရားေရ.. ကြန္ပ်ဴတာသင္တန္းက အတတ္ကို ၁ေသာင္းခြဲ.. က်မတို႔ တရား၀င္လစာက အဲဒီတုန္းကထိ ၁၇၀၀ပဲ ရေသးတာ။
ျပီးေတာ့ အစည္းေ၀းခန္းထဲမွာ ဆရာမၾကီးက ေျပာေသးတယ္။ ဘာတဲ့.. ေရဗူးေပါက္တာ မလိုခ်င္ဘူး.. ေရပါတာပဲ လိုခ်င္တယ္တဲ့။ က်မက ခ်က္ခ်င္း ျပန္ေျပာလိုက္တယ္.. “မမ… အဲဒါ စစ္တပ္က ေရသယ္တဲ့ကိစၥမွာ ေျပာတဲ့ စကားျဖစ္မယ္... ပညာေရးထဲမွာေတာ့ အဲလို မရဘူးထင္တယ္..” လို႔။ သူက “မရဘူး.. ဒါ ျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြပဲ.. မလုပ္နိုင္တဲ့သူ က်န္ခဲ့” တဲ့။ ၾကည့္ပါဦး.. ပညာတတ္ ဆရာမၾကီးတေယာက္က သူ႔လက္ေအာက္က လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို ေျပာတာ။ လက္ေ၀ွ႔ၾကိဳး၀ိုင္းထဲ စိန္ေခၚတာက်ေနေရာေနာ္..။ ပညာမတတ္တဲ့သူေတြက အဲလိုေျပာတယ္ဆို ထားပါေတာ့။ (တကယ္ေတာ့ ဒါ့ထက္အမ်ားၾကီးဆိုးတဲ့ ဆရာဆရာမၾကီးေတြလည္း ရွိတာကို ေနာက္ပိုင္းမွာ က်မေျပာျပပါ့မယ္.. ဒါမွပဲ က်မ ဘာလို႔ ျမသီလာကို စြန္႔ခဲ့ရတယ္ဆိုတာက ေပၚလြင္ေတာ့မွာေလ)။
ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္မွာ ထူးျခားတာက ဆရာဆရာမအမ်ားစုက ေတာ္ၾကတာ.. ျပီးေတာ့ ဆရာဆရာမစိတ္ ရွိၾကတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားေတြကလည္း အမ်ားစု ေတာ္ၾက လိမ္မာၾကတယ္။ ရန္ကုန္ေက်ာင္းေတြမွာ စာေမးပြဲမွာ စာခိုးခ်တဲ့ ျပႆနာေတြ.. အခန္းေစာင့္ဆရာမေတြက ေငြယူျပီး စာခိုးခ်တဲ့ေက်ာင္းသားကို လႊတ္ေပးတယ္ဆိုတာေတြ ၾကားေနရခ်ိန္မွာ က်မတို႔ ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္က စံျပလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရေလာက္ေအာင္ စာခိုးခ်တဲ့သူေတြ နည္းတယ္။ ရွိရင္လည္း အေရးယူတယ္။ ကေလးေတြကလည္း အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၾကိဳးစားၾကတယ္။ ဆရာဆရာမေတြကလည္း ညီၾကတယ္။ စုန္းျပဴး အနည္းအက်ဥ္း ရွိေပမဲ့ အမ်ားစုက ေကာင္းေလေတာ့ အဲဒီတုန္းက ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္ဟာ နာမည္ေကာင္း ထြက္တဲ့ ေက်ာင္းတခုေပါ့။
ဒီလိုနဲ႔ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ရဲ႕ဇူလိုင္လမွာေတာ့ ၁၉၉၆ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈအျပီးကတည္းက ပိတ္ထားခဲ့တဲ့ စာသင္ခန္းတံခါးေတြ ျပန္ဖြင့္လိုက္ျပန္ပါေတာ့တယ္။ အဲဒီ ၂၀၀၀ ေက်ာင္းတံခါးေတြ ျပန္ဖြင့္တာရဲ႕ ေနာက္ကြယ္ မွာ ေက်ာင္းသားေတြ စာမတတ္ေရး.. ပညာေရးအဆင့္အတန္း နိမ့္က်ေရးနဲ႔ ပညာတတ္တန္ဖိုးေတြ နိမ့္က် သြားေစေရးအတြက္ ေနာက္ကြယ္ အစီအစဥ္ (Hidden Agenda)ေတြ ရွိေနခဲ့တာကို ဘယ္သူမွ မရိပ္မိၾကေသးပါဘူး။ က်မလို စစ္အစိုးရနဲ႔ပတ္သက္ရင္ မသကၤာစိတ္နဲ႔ အျမဲ ေစာင့္ၾကည့္တတ္တဲ့သူေတာင္မွပဲ သံသယ မရွိမိခဲ့ေသးပါဘူး။ က်မ ရိပ္မိတဲ့ အခ်ိန္က ၂ႏွစ္ေလာက္ ေနာက္က်ခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ‘တိုင္းျပည္ဖ်က္ စီမံကိန္း’ ဆိုတာကလည္း စနစ္တက် စိမ့္၀င္ထိုးေဖာက္ျပီးမွ လုပ္တာပဲ မဟုတ္လားေလ။
+++++
ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္မွာ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးၾကတာေတာ့ ေက်ာင္းသားေတြတင္မဟုတ္.. က်မတို႔ ဆရာဆရာမေတြပါ.. စိတ္လက္ၾကည္ႏူးၾကရပါတယ္။ ပင္ပန္းတာကတပိုင္း.. ကိုယ့္ ပလက္ေဖာင္းေလးေပၚ ကိုယ္ျပန္ေရာက္ရတာက စိတ္ခ်မ္းသာစရာ..။ က်မဆို ဘ၀မွာ စာသင္ခံုေပၚ ရပ္ျပီး စာသင္ေနရမွ အဓိပၸါယ္ရွိတယ္လို႔ကို ထင္တာေလ။ စာသင္ခန္းဟာ ကို္ယ္ျဖန္႔ေ၀ခ်င္သမွ်ေျပာခြင့္ရတဲ့ ေနရာေလး..။ ကိုယ္ေမြးခ်င္တဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေလးေတြ ေမြးထုတ္ခြင့္ရတဲ့ ေနရာေလး.. ကိုယ္ေဟာခ်င္တဲ့ တရားေတြ ေဟာခြင့္ရတဲ့ ေနရာေလး… က်မ ဒါကို မက္ေမာတယ္။ ျပီးေတာ့ ျမန္မာစာဘာသာရပ္.. အထူးသျဖင့္ ကဗ်ာ စကားေျပစတဲ့ စာေပဘာသာရပ္ဟာ က်မ ႏွလံုးသားထဲကကို ျမတ္ႏိုးတဲ့ဘာသာရပ္မို႔ က်မဒါနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေျပာေနဆိုေနရတာကို သိပ္ေမြ႔ေလ်ာ္တာပါ။ ဆရာမျဖစ္ျပီး ေနာက္ပိုင္းကာလေတြထဲ က်မဘ၀ရဲ႕ အေပ်ာ္ဆံုးအခ်ိန္ေတြဟာ အဲဒီ ေမာ္လျမိဳင္ တကၠသိုလ္ကာလမွာလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။
(ေမာ္လျမိဳင္မွာ စိတ္ခ်မ္းသာေနတာ)အဲဒီေက်ာင္းျပန္အဖြင့္မွာမွ ရာေက်ာ္လည္း Chemistry Major ကို Final Year တက္ရတာေပါ့။ ကေလးတဘက္ အလုပ္တဘက္နဲ႔ေပါ့။ က်မက ရာေက်ာ္ရွက္ေနမွာ စိုးေနမိေသးတယ္။ မိန္းမက ဒီတကၠသိုလ္မွာပဲ ဆရာမ.. သူက ေက်ာင္းတက္ေနရတုန္း.. ပိုဆိုးတာက ေနတာကလည္း ေက်ာင္း၀င္းထဲေလ.. ။ ေျပာသာေျပာရတယ္.. အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေက်ာင္းသား ေက်ာင္းသူ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း အိမ္ေထာင္ေတြ က်ကုန္ျပီ။ တခ်ိဳ႕လည္း ကေလးတဘက္နဲ႔ေပါ့။ က်မရဲ႕ ဘားအံတုန္းက တပည့္ေတြထဲမွာလည္း ေနာက္ဆံုးႏွစ္ကို ေမာ္လျမိဳင္မွာ လာတက္သူေတြက တက္ၾကရတာေပါ့။ အဲဒီအခါ က်မစိတ္ထဲ က်မတပည့္တခ်ိဳ႕ က်မအေပၚ ရာေက်ာ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳလိုက္တဲ့အေပၚ စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္မွာ အရိုအေသတန္မွာေတြကိုလည္း ေတြးပူေနမိတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနမိပါ ေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ က်မတပည့္ေလးေတြကေရာ သူတို႔ရဲ႕ မိဘေတြကပါ က်မနဲ႔ ရာေက်ာ့္အေပၚ အခ်စ္မပ်က္.. အရိုေသမပ်က္.. အရင္ကအတိုင္း လိႈက္လိႈက္လွဲလွဲ ရွိဆဲမို႔ က်မမွာ ေတာ္ေတာ္ အားတက္ရတာပါ။ ဒီေတာ့လည္း က်မအိမ္ကေလးက ဘားအံေကာလိပ္ မွာတုန္းကလိုပဲ တပည့္ေတြရဲ႕ စားအိမ္ေသာက္အိမ္ အပန္းေျဖစရာ အိမ္ကေလး ျဖစ္ေနျမဲေပါ့။
+++++
ေမာ္လျမိဳင္တကၠသိုလ္က အခ်ိန္ေတြဟာ က်မအတြက္ေတာ့ တကယ့္ကို ေက်နပ္စရာေကာင္းခဲ့တဲ့ ဘ၀ေလးပါပဲ။ ဌာနမွာဆိုရင္လည္း က်မနဲ႔ စိတ္တူကိုယ္တူ ဆရာဆရာမေတြက အမ်ားစုေလ..။ က်မျဖင့္ အဲဒီတုန္းက က်မရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ေတြကို သိပ္ခ်စ္တာပါပဲ။ ျပီးေတာ့ ေအးခ်မ္းတဲ့ ေမာ္လျမိဳင္ျမိဳ႔ေလးနဲ႔ အနီး၀န္းက်င္ တ၀ိုက္ကလည္း က်မအတြက္ေတာ့ ခ်စ္စရာေတြခ်ည္း။ အခါၾကီး ရက္ၾကီးေတြ ဘာသာေရးအထိမ္းအမွတ္ေန႔ ေတြဆို ေတာင္၀ိုင္း ေတာင္ေပၚက ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းေတြမွာ အလွဴလုပ္။ ေနာက္ ေက်ာင္းေရွ႕က ဘိုးဘြားရိပ္သာမွာ အလွဴလုပ္။ က်မစိတ္ထဲ ေမာ္လျမိဳင္မွာပဲ ေနေတာ့မွာလို႔ကို ဆံုးျဖတ္လိုက္တဲ့အထိ… အဲဒီေျမမွာ ေပ်ာ္ေမြ႔ခဲ့တာပါ။
အဲဒီအခ်ိန္ေတြမွာပဲ ရာေက်ာ္လည္း ေက်ာင္းျပီး.. ဘြဲ႔ရ..။ သမီးေလးလည္း ေတာက္ေတာက္ ေျပးျပီ။ တကယ့္ကို အပူပင္နည္းနည္း ေလာဘနည္းနည္း ေသာကနည္းနည္းအခ်ိန္ေတြ..။ သမီးေလးဓာတ္ပံုျမင္ျပီး ႏွစ္ဖက္အဖိုးအဖြားနဲ႔လည္း အဆင္ေတြေျပ။ က်မအေဖက ပိုက္ဆံ ၃သိန္းထုတ္ေပးလို႔ လယ္ကို အၾကီးအက်ယ္စိုက္မယ္လို႔ ေၾကြးေက်ာ္ျပီး ရာေက်ာ္က ရြာျပန္ဆင္းသြားပါတယ္။ က်မက သားၾကီးကို အေဖာ္လုပ္ျပီး သမီးေလးရယ္.. က်မကို ကူလုပ္တဲ့ အေဖာ္ေကာင္မေလးေတြရယ္နဲ႔ ေနခဲ့ေပါ့။ အဲဒီတုန္းကေတာ့ တကယ္လည္း သားၾကီးကိုအေဖာ္လုပ္ရတာ။
(အဲဒီတုန္းက ကိုကိုၾကီးနဲ႔ ညီမေလး)
(အေမနဲ႔ အေဖာ္လိုက္ေပးတဲ့ သားၾကီး)တကယ္ေတာ့ ရာေက်ာ္က သူ႔အေသြးအသားထဲကကို လယ္လုပ္ရတာကို ေပ်ာ္တာ.. လယ္ကိုခ်စ္တာမို႔ ဒါပဲ လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုလို႔သာပါ။ ျပီးေတာ့ ရာေက်ာ္က လယ္လုပ္ျပီဆိုရင္ အလုပ္သမားေတြ ငွားထားေပမဲ့ စိတ္တိုင္းမက်တာနဲ႔ သူကိုယ္တိုင္ ဆင္းဆင္းလုပ္တာေၾကာင့္ ပင္ပန္းလြန္း လို႔ က်မက သိပ္မလုပ္ေစခ်င္ပါဘူး။ သူက ကန္သင္းေပါက္လည္း ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွ.. စက္ေမာင္းလည္း ကိုယ္တိုင္လုပ္ရမွဆိုေတာ့.. လိုအပ္တာထက္ ပင္ပန္းတယ္လို႔ က်မက ထင္တာေလ။ က်မကေတာ့ ရန္ကုန္မွာ အေဖက ခရီးသြားကားေတြ ေထာင္ထားတာမို႔ အေဖ့ကားေတြ ေမာင္းေပးတာမ်ိဳး.. ဧည့္သည္ေတြနဲ႔ ေလွ်ာက္လိုက္ေပးတာမ်ိဳးကို လုပ္ေစခ်င္တာ။ ျပီးေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အေဖကလည္း သူ႔ကို ခ်စ္ေနျပီေလ။ ဒါေပမဲ့ သူက ရန္ကုန္မွာ မေပ်ာ္ဘူး။ လယ္ပဲ ျပန္လုပ္ခ်င္ေနတာ..။ ေနာက္ေတာ့ က်မအေဖကလည္း သူလယ္လုပ္ခ်င္တာကို အားေပးပါတယ္။ ရာေက်ာ့္အေဖဆိုရင္လည္း ေရဆင္းက ေက်ာင္းျပီးထားတာကို ကိုယ့္လယ္ပဲ ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြနဲ႔ ျပန္လုပ္မယ္လို႔ ေၾကြးေက်ာ္ျပီး တကယ္ ၾကိဳးစားပမ္းစား လုပ္ေနတာ။ ဒါကိုပဲ ရာေက်ာ့္အေမ ေက်ာင္းဆရာမၾကီးက သေဘာက် ေက်နပ္ေနတာဆိုေတာ့ က်မလည္း ရာေက်ာ့္ကို အားေပးရ ေတာ့တာပါပဲ။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ စစ္အစိုးရကလည္း စပါးျပီးစပါးေတြ.. တႏွစ္သံုးသီးစီမံကိန္းဆိုတာေတြ လုပ္ေနျပီ။ က်မတို႔ လယ္ကလည္း ေႏြစပါးဆို အထြက္ေကာင္းေလေတာ့ ရာေက်ာ္က ပံုေအာျပီး လုပ္ေတာ့တာေပါ့။ အစိုးရက ေရသြင္းတဲ့အခါ စက္ေမာင္းဖို႔ ဆီလည္း အလံုအေလာက္ ေပးမယ္ဆိုတာကိုး။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ဒီအစိုးရဆိုသူမ်ားရဲ႕ ထံုးစံအတိုင္း အစပိုင္းမွာသာ စက္ဆီလည္းေပး.. ေထာက္ပံ့စရာရွိတာေထာက္ပံ့.. ေျမၾသဇာ ပိုးသတ္ေဆးကအစ ေပးပါမယ္ ဆိုတာေတြ ေၾကျငာျပီး တကယ္လိုျပီဆိုတဲ့ အခ်ိန္လည္း က်ေရာ ဘာမွမရေတာ့ပါဘူး။ လယ္သမားေတြကေတာ့ အလုပ္က စေနျပီ.. ခရီးေတာင္ ေတာ္ေတာ္ေရာက္ေနျပီဆိုေတာ့့ ျဖစ္ေအာင္ပဲ ဆက္လုပ္ရေတာ့တာေပါ့။ လိုသမွ် အျပင္ကေန ၀ယ္ျဖည့္ေပါ့။ ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကရင္ျပည္နယ္ မြန္ျပည္နယ္မွာ လယ္လုပ္မယ့္သူ အင္မတန္ရွားေနခ်ိန္ပါ။ လူငယ္ လူလတ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက နီးစပ္ရာ ထိုင္းႏို္င္ငံမွာ အလုပ္သြားလုပ္ျပီး အဆင္ေျပၾကတာမို႔ ရြာမွာ လယ္လုပ္မယ့္သူ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီေတာ့ အလုပ္သမားေတြ ေစ်းေကာင္းပါတယ္။ ဆိုေတာ့ လယ္လုပ္ရတာ အရင္းအႏွီး အမ်ားၾကီး ပိုစိုက္လာရပါတယ္။
ဒီၾကားထဲ ကရင္ျပည္နယ္ဘက္ဆီမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ သံုးေလးႏွစ္ေလာက္ကတည္းက အလြန္အကၽြံသစ္ခုတ္မႈေတြ ရွိတာရဲ႕ အက်ိဳးဆက္ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္.. အဲဒီ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ထဲမွာ အခ်ိန္မတန္ဘဲ မိုးၾကီးတာ.. ေရတက္တာေတြ ျဖစ္လာတာမို႔ စပါးေတြ သီးႏွံေတြ ပ်က္တဲ့ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္လာေနပါတယ္။ က်မတို႔လည္း အရင္းေတာင္ အျပည့္ျပန္မရ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဒါေတာင္ ကိုယ္ပိုင္လယ္မို႔ပါ။ အငွားလုပ္ရတဲ့ လယ္သာဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ ဒုကၡၾကီးမယ့္ကိန္း။ တကယ္လို႔ အစိုးရကသာ သူတို႔ေျပာတဲ့အတိုင္း လယ္လုပ္သူေတြအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ေထာက္ပံ့တာေတြ.. ပံ့ပိုးတာေတြ ရွိခဲ့ရင္ေတာ့လည္း က်မတို႔ အရႈံးကလည္း အဲေလာက္မ်ားဖို႔ မရွိပါဘူး။ ပိုဆိုးတာကေတာ့ ထြက္တဲ့စပါး အစိုးရကို သြင္းရမယ္လုိ႔ သတ္မွတ္လိုက္တာပါပဲ။ ဒီေတာ့ ေစ်းေကာင္း မရတာေရာ.. အရင္းအႏွီးမ်ားတာေၾကာင့္ေရာ.. အဲဒီႏွစ္မွာ မြန္ျပည္နယ္.. ကရင္ျပည္နယ္ တေက်ာက လယ္သမားေတြ ေတာ္ေတာ္ အထိနာၾကပါတယ္။ က်မတို႔လည္း အပါအ၀င္ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ က်မတို႔ အလြယ္တကူနဲ႔ေတာ့ လက္မေလွ်ာ့ၾကပါဘူး။ ေနာက္ တႏွစ္မွာ မိုးစပါးေရာ ေႏြစပါးေရာ ထပ္လုပ္ၾကေသးတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အဲဒီေနာက္မွာလည္း ေရၾကီးတယ္.. မိုးေစာတယ္။ အစိုးရက အတင္းအဓမၼ စပါး၀ယ္တယ္.. ေစ်းႏွိမ္တယ္။ ဆိုေတာ့့ မထူးဇာတ္ေတြပဲဆိုပါေတာ့။
အဓိက စိတ္ပ်က္လာတာကေတာ့ ကိုယ့္လယ္ကိုယ္စိုက္လုပ္ရျပီး အစိုးရက အဓမၼ ေစ်းႏွိမ္ ၀ယ္တာ တဲ့ ကိစၥကိုပါပဲ။ သိပ္ကို မတရားလြန္းတာမို႔ ေနာက္ဆံုး က်မတို႔ ဘယ္လိုမွ သည္းမခံႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ လယ္လုပ္ဖို႔ကို စိတ္ေလွ်ာ့လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ပိုင္း က်မကို “လယ္မလုပ္ေတာ့ဘူးလား” လို႔ ေမးၾကရင္ က်မေျဖေနက် စကားရွိပါတယ္။ “မလုပ္ေတာ့ဘူး.. က်မတို႔လယ္က ေရႊထြက္လို႔”.. ဆိုတာပါ။ တကယ္လည္း က်မမွာရွိသမွ် စုေဆာင္းထားသမွ် ေရႊတိုေရႊစပါမက်န္ အကုန္ထြက္သြားတာေလ။ ရာေက်ာ္လည္း အဲဒီေတာ့မွပဲ သူ႔လယ္ကို စိတ္ျပတ္ သြားေတာ့တာ။ မျပတ္လည္း မရေတာ့ဘူးေလ။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ကရင္ျပည္နယ္ မြန္ျပည္နယ္ဘက္မွာ တစတစနဲ႔ လယ္ပိုင္ရွင္ေတြက သူတို႔လယ္ေတြကို ပစ္ထားလိုက္ၾက ေတာ့တာပါပဲ။ ဒီေတာ့လည္း အစိုးရမင္းမ်ားက လယ္ရွိလ်က္နဲ႔ မလုပ္ရင္ သိမ္းမယ္လို႔ အမိန္႔ထုတ္ပါတယ္။ လယ္သမားေတြမွာေတာ့ ဆုပ္လည္းစူး စားလည္းရူးေပါ့။ ရာေက်ာ့္မိဘေတြကေတာ့ သိမ္းလည္း သိမ္းေပါ့.. လုပ္မယ့္သူမွမရွိတာလို႔ ခပ္ေအးေအးပဲ ေျပာပါတယ္။ အခ်ိန္ျပည့္ စိတ္ဒုကၡေရာက္ေနရမွာကိုေတာ့ မခံႏိုင္ေတာ့ဘူး… တသက္လံုး ပိုင္ခဲ့တဲ့ လယ္ေတြကိုပဲ အဆံုးရႈံးခံလိုက္ေတာ့မယ္… တဲ့။ ခုေတာ့ ဘယ္လို ေနတယ္ မသိပါဘူး။
တကယ္ေတာ့ လယ္ကို ကၽြမ္းက်င္ျပီး လယ္ပိုင္ေတြလည္း ရွိၾကတဲ့သူေတြကေတာ့ လယ္ပဲ လုပ္ခ်င္တာပါ။ သူ႔လယ္မွာ သူပဲ အရွင္သခင္ေလ..။ ဘယ္ေလာက္ အရသာရွိလိုက္လဲ..။ ကိုယ့္လက္နဲ႔ ကိုယ့္ေခၽြးနဲ႔ စိုက္ထားတဲ့ လယ္ေတြက စပါးပင္ေတြ တျဖည္းျဖည္း ျမင့္တက္လာတာ.. ၀င္းမွည့္လာတာ.. ရိတ္သိမ္းခ်ိန္တန္လာတာေတြကို တေန႔တေန႔ ၾကည့္ေနရတာ သိပ္ စိတ္ၾကည္ႏူးစရာ ေကာင္းတာပါ။ ျပီးေတာ့ အဲဒီကရတဲ့ စပါးကို ဆန္ျဖစ္တဲ့အထိ ကိုယ္တိုင္လုပ္ရ.. ထမင္းျဖစ္တဲ့အထိ ခ်က္ရတာ..။ သိပ္ သေဘာက်စရာ ေကာင္းတာပါ။ ပင္ပန္းေပမဲ့ စိတ္ခ်မ္းသာရပါတယ္..။ ဒါေပမဲ့ ကိုယ့္လယ္က ထြက္တဲ့စပါးမွ ကိုယ္မစားရ.. ၀မ္းစာစပါးေတာင္မခ်န္ရဘဲ အစိုးရကို သတ္မွတ္တင္းေရ ျပည့္မီေအာင္ ျဖည့္ေရာင္းေနၾကရေတာ့ လယ္သမားေတြ လယ္လုပ္ရတာမွာ ဘာ အက်ိဳးအျမတ္မွ မရွိတဲ့အျပင္ စိုက္ထုတ္ရတဲ့ စိတ္အင္အား လူအင္အားေတြပါ ျပဳန္းတီးကုန္တာပါ။
+++++
၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ထဲမွာ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာအရ အဲလို စိတ္ပ်က္စရာေတြ ၾကံဳခဲ့ရေပမဲ့ ေက်ာင္းေတြဖြင့္ခ်ိန္မို႔ စာသင္ေနရတဲ့ က်မက အဲဒီ ျပႆနာေတြ အခက္အခဲေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အရင္ကေလာက္ ေသာက မဖိစီးေတာ့ပါဘူး။ က်မရဲ႕ ဆရာမသက္တမ္း တေလွ်ာက္မွာ ေမာ္လျမိဳင္မွာ ဆရာမျဖစ္ရတဲ့အခ်ိန္ကို ေက်နပ္ရတာ ေနာက္တမ်ိဳးကေတာ့ အင္မတန္ စာသင္လို႔ေကာင္းတာပါ။ ကိုယ္တိုင္ကလည္း အသက္အရြယ္ ရလာခ်ိန္…။ စာသင္ဖို႔ ကိုယ္ပိုင္၀မ္းစာကလည္း အေတာ္အတန္ အားေကာင္းလာတာမို႔ေရာ.. ေမာ္လျမိဳင္ တကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူေတြရဲ႕ လိမၼာာနာယူမႈေၾကာင့္ေရာ... ပါပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီ ၂၀၀၀ျပည့္ႏွစ္ထဲမွာပဲ က်မ ကထိကအျဖစ္ ရာထူးတက္သြားတာမို႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္နဲ႔ လုပ္ႏိုင္ေျခလည္း ပိုမ်ားလာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ မဟာ၀ိဇာတန္းကို က်မ သင္ခ်င္တဲ့ စာအုပ္ေတြ သင္ရိုးေတြ ေရြးခ်ယ္လို႔ ရတာပါပဲ။ ေနာက္ သင္ၾကားနည္းကိုလည္း ေက်ာင္းသားေတြ ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးေစတာမ်ိဳး ေလ့က်င့္ေပးႏိုင္လာပါတယ္။ ပါေမာကၡ ဆရာမၾကီးလည္း က်မရဲ႕ တကယ့္သေဘာထားနဲ႔ စရိုက္သဘာ၀ကို အေတာ္အတန္ သိသြားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ရွိသြားတာမ်ိဳး မဟုတ္ေပမဲ့ ဘာျပႆနာမွ ထူးထူးေထြေထြ မျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ က်မတို႔ ဆရာ ဆရာမေတြကလည္း ညီေပတာကိုး။ (အဲဒီတုန္းကတည္းက က်မမွာ ယံုၾကည္စိတ္တခု စြဲခဲ့ပါတယ္။ အမွန္တရားကအားေကာင္းရင္ အမွားက အလိုလို အားနည္းျငိမ္၀ပ္သြားတယ္…ဆိုတဲ့ အယူအဆပါ)။
အဲဒီအခ်ိန္ေတြထဲမွာပဲ ေအးေအးေဆးေဆး စာေလးသင္ျပီး ေနေပ်ာ္ေနတဲ့ က်မကို လႈပ္ႏိႈးလိုက္တာက ဗိုလ္ခ်ဳပ္ခင္ညြန္႔ရဲ႕ “အမ်ိဳးသားပညာရည္ျမင့္မားမႈ ႏွစ္၃၀စီမံကိန္း” ဆိုတာၾကီးေပါ့။ အဲဒီစီမံကိန္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာေတြကို ေသခ်ာေျပာျပမွပဲ ျမသီလာရဲ႕ သမိုင္းနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ က်မ တာ၀န္ေက်တယ္ရယ္လို႔ လိပ္ျပာသန္႔ႏိုင္မွာပါ။
+++++
