ျမသီလာအလြမ္းေျပ(၉)

လိႈင္တကၠသိုလ္ဟာ ေက်ာင္းသူဘ၀တုန္းက ကဗ်ာစာအုပ္ေတြ လိုက္ေရာင္းခဲ့တဲ့ ေနရာ။ အေဆာင္ကင္တီးက ပန္း၀တ္ရည္စာအုပ္ဆိုင္မွာ ေက်ာက္ခ်ထိုင္ျပီး ေက်ာင္း၀င္းနဲ႔ အေဆာင္ ကင္တီးၾကား ေနပူပူေအာက္က ေျခာက္ေသြ႕ေသြ႕ ကြင္းျပင္က်ယ္ကိုေတာင္ ခ်စ္စရာလို႔ ျမင္ခဲ့ရတဲ့ ေက်ာင္း။ အဲဒီေက်ာင္းကို ဆရာမအျဖစ္ ေရာက္သြားေတာ့ေရာ...။ က်မအတြက္ေတာ့ ဘာမွ မေျပာင္းလဲပါဘူး။ ဒါျဖင့္ ဘာေတြက ေျပာင္းသြားရသလဲ..။

+++++

ဆရာၾကီး ဆရာမၾကီးေတြက ဆရာမေပါက္စေတြ ငယ္လြန္းလို႔ ဆံထံုးထံုးရမယ္တဲ့။ ဒါမွ ေက်ာင္းသားေတြ ဟန္႔မယ္တဲ့။ ဒီလိုနဲ႔ က်မမွာ ဆံထံုးတခါထံုးရင္ လက္ေျမွာက္ရတာ ေညာင္းေတာင္ ေညာင္းပါရဲ႕။ ဆံညွပ္ကလစ္ကလည္း တဒါဇင္ေလာက္ ကုန္တယ္။ က်မဆံပင္က အထူၾကီး.. ျပီးေတာ့ ခါးလယ္ ေတာ္ေတာ္ ေက်ာ္တာမို႔ ဆံပင္ကို ဆံထံုးလို သိမ္းလို႔ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မရ။ ေနာက္ဆံုးေတာ့... အေမေရာ အဖြားပါ စိတ္ညစ္ျပီး ဆံပင္သာ ျဖတ္ေတာ့ဆိုလို႔ ဆံပင္ေတြ ျဖတ္လိုက္ရတာ.. ျဖတ္မယ့္ျဖတ္ေတာ့ ပခံုးေလာက္ပဲ က်န္ေရာ။ အဲဒါကေတာ့ ဆရာမဘ၀မွာ က်မ ပထမဆံုးေပးဆပ္လိုက္ရတဲ့အျဖစ္။ ဆံပင္တိုသြားေတာ့ ျဖတ္ကနဲေခါက္ျပီး ပိုက္ကေလးနဲ႔ ဆြဲအုပ္လိုက္ေတာ့ ဆံထံုးျဖစ္ေရာ..။ ေအးေတာ့ ေအးသြားတာအမွန္။ (တကယ္တမ္းမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ဟန္႔တာက ဆံပင္ပံုစံနဲ႔ မဆိုင္မွန္းသိေတာ့ ေနာက္က်ခဲ့ျပီ။) :(

ေနာက္တဆင့္.. က်မ အင္မတန္ခ်စ္တဲ့ ေက်ာင္းလြယ္အိတ္ကို မလြယ္ရေတာ့ဘူး။ ပခံုးသိုင္းအိတ္ ေျပာင္းလြယ္ရေတာ့တယ္။ အမေလး... တကယ့္ အဖြားၾကီးအို ေပါက္စ ေလးလိုေပါ့..။ ေနာက္ထုတ္တဲ့ စည္းကမ္းက အရင္လို ကင္တီးမွာ ၾကာၾကာမထိုင္ရ.. တဲ့။ ဌာနမွဴးက က်မကို ေစာင္းေျပာေနသလိုပဲ.. ဟီး.။ (တိုက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ အဲဒီဌာနမွဴးက က်မ နည္းျပဆရာမ စျဖစ္တဲ့ ကာလဦး လိႈင္တကၠသိုလ္မွာ ၁၉၈၆ ကေန ၁၉၉၅ထိ ၁၀ႏွစ္နီးပါး အတူ လုပ္ခဲ့ရျပီး က်မ ဆရာမဘ၀ထဲက ထြက္ေတာ့မယ့္ ၂၀၀၅ က်ေတာ့လည္း ဒဂံုတကၠသိုလ္မွာ သူက ပါေမာကၡ.. က်မက ကထိကဘ၀နဲ႔ တြဲလုပ္ခဲ့ရတာ.. ထူးျခားတဲ့ တို္က္ဆိုင္မႈပါပဲ)။

၁၉၈၆ ဒီဇင္ဘာ(၅ရက္ေန႔ထင္တာပဲ)မွာ ႏွစ္သစ္စာသင္တန္းေတြ ျပန္ဖြင့္ေတာ့ က်မတို႔ေတြ ဆရာမအသစ္ ခ်ပ္ခၽြတ္ေတြအျဖစ္ စာသင္ခန္းေတြထဲ ၀င္ရျပီေပါ့။ ေက်ာင္းမဖြင့္ခင္ ႏို၀င္ဘာဒီဇင္ဘာ ႏွစ္လလံုး သင္ၾကားေရးအတြက္ မြမ္းမံသင္တန္းေတြ တက္ထားေပမဲ့ က်မတို႔ေတြ အတန္း၀င္ဖို႔ ေၾကာက္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။ ပိုဆိုးတာက ေက်ာင္းဖြင့္စမွာ စသင္ရမွာက သဒၵါပိုင္း..။ က်မ အပ်င္းဆံုး အပိုင္းေပါ့။ ျပီးေတာ့ ေက်ာင္းးသားေတြကို ဆြဲေဆာင္ရခက္တဲ့ သင္ခန္းစာေတြ..။ ၀ါက်ဟူသည္အဘယ္နည္း..တို႔၊ ေနာက္ဆက္တို႔... ပစၥည္း..တို႔.. ။ အိုးး စိတ္ညစ္ပါ့။ မွတ္မွတ္ရရ ရွိတာက က်မ တာ၀န္ယူရမယ့္ အတန္းေတြက ရူပေဗဒ တန္းခြဲ(၁) နဲ႔ သတၱေဗဒ တန္းခြဲ(၁)။ (တခ်ိဳ႔တပည့္ေတြကို ခုထိမွတ္မိေသးတယ္)။ အဲဒီ အေစာပိုင္း စာသင္ရက္ေတြဟာ ေတာ္ေတာ္ကို မေသမသပ္နဲ႔ ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရတဲ့ ရက္ေတြပါပဲ..။ ခုခ်ိန္မွာ ျပန္ေတြးၾကည့္ရင္ အဲဒီရက္ေတြအတြက္ မၾကာခဏ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ (ဒါေပမဲ့ အခ်ိန္တိုတို စာသင္သက္ တလေက်ာ္ ေလာက္မွာပဲ က်မက စာသင္ခန္း ေတြနဲ႔ အံ၀င္ခြင္က်ျဖစ္သြား ခဲ့ပါတယ္)။

(ျမန္မာစာဌာနရဲ႕ေနာက္နားမွာ ရွိျပီး တခ်ိန္က အင္မတန္စည္ကားခဲ့တဲ့ ကန္သာယာစားေသာက္ဆိုင္- ျမန္မာက်ဴးပစ္ကရတဲ့ ပံုပါ)

ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္တိုင္က ေက်ာင္းသူတပိုင္းမို႔ မိန္းထဲက ကိုယ္တက္ရမယ့္ အတန္းေတြနဲ႔ လိႈင္က ကိုယ္ျပန္သင္ေပးရမယ့္အတန္းေတြၾကား ေျပးလႊားေမာပမ္းခဲ့ရတာ။ အဲဒီၾကားထဲ ရည္းစားျဖစ္သူကလည္း ဖိုင္နယ္ေက်ာင္းသားမို႔ သူ႔ကိုလည္း အခ်ိန္ခြဲေပးရ ေသးတာေလ။ ငယ္စဥ္ဘ၀မွာေတာ့ အဲဒါကလည္း တာ၀န္တခုလို ျဖစ္တာကိုး.. ေနာ္။ ပိုဆိုးတာက ကိုယ္က ဆရာမျဖစ္သြားေတာ့ သူနဲ႔ နည္းနည္း ကြာဟသလို ျဖစ္သြားမွာစိုးလို႔ နည္းနည္း ပိုဂရုစိုက္ရတာလည္း ပါျပန္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ေတြမွာ စိတ္ပင္ပန္းရတာကေတာ့ တကယ့္ အမွတ္တရပါပဲ။

အဲဒီရက္ေတြထဲမွာ ကဗ်ာေတြလည္း မေရးျဖစ္..။ သင္ၾကားေရးအတြက္ ျပင္ဆင္ရတာရယ္.. ကိုယ္သင္ယူရတဲ့ စာေတြကို ျပင္ဆင္ရတာရယ္..။ ခုျပန္စဥ္းစားၾကည့္ေတာ့ အဲဒီတုန္းက ေသေသခ်ာခ်ာမွ စာသင္ေပး ႏိုင္ခဲ့ရဲ႕လားဆိုတာကိုပဲ မေသခ်ာေတာ့။ (အင္း အဲဒီ ၁၉၈၆-၈၇ စာသင္ႏွစ္က တပည့္ေတြ ဖတ္မိရင္ေတာ့ ခြင့္လႊတ္တန္ေကာင္းပါရဲ႕)။ ေသခ်ာတာတခု ကေတာ့ က်မ တတ္ႏိုင္သေလာက္ေတာ့ သင္ေပးျဖစ္ခဲ့မယ္ ဆိုတာပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ က်မက သိပ္ စာသင္ေကာင္းခ်င္တာ။ ျပီးေတာ့ သူမ်ားနားမလည္မွာ စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ ေသခ်ာ သင္ေပးခ်င္စိတ္လည္း ရွိလို႔ပါ။

ျဖစ္ခ်င္ေတာ့ ၁၉၈၆-၈၇ စာသင္ႏွစ္ဟာ ၁၀တန္းစနစ္ေဟာင္းေတြရဲ႕ ေနာက္ဆံုးႏွစ္အျဖစ္ အေအာင္မ်ားခဲ့ ၾကတာမို႔ ေက်ာင္းသားထဲမွာ အသက္၂၀ ေတာ္ေတာ္ေက်ာ္ေနတာေတြ ပါလာပါတယ္။ အဲဒီအခါ က်မတို႔ ဆရာမေပါက္စေတြက ငယ္ငယ္ .. (ေျပာလို႔ေျပာတာမဟုတ္.. ဆရာမေလးေတြက ငယ္ဂုဏ္ေၾကာင့္ထင္ပါရဲ႕.. ၾကည့္ေကာင္းတာ မ်ားတယ္.. တကယ္ေျပာတာပါ :))။ ေက်ာင္းသားေတြထဲမွာလည္း ဆရာမေတြထက္ အသက္ပိုၾကီးတာေတြေတာင္ ရွိလာပါတယ္။ လိႈင္တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေကာ္ရစ္ဒါ တေလွ်ာက္မွာ .. "သဒၶါက ပိုသည္... ဆရာမကိုပဲ အသည္းစြဲေအာင္ ခ်စ္မိျပီ" ဆိုတာေတြ၊ "အို... ဆရာမရယ္ အိမ္ကိုျပန္မလႊတ္ နဲ႔ အရင္ေနရာက နည္းနည္းနာလာတယ္.." ဆိုတာေတြ..ခဏခဏ ၾကားေနခဲ့ရတဲ့ အခ်ိန္ေတြေပါ့။

က်မအတြက္ ကဗ်ာပိုးကို ပိုတိုးေစတာကေတာ့ ကဗ်ာဆရာ(စာေရးဆရာ) (ေရႊျမိဳင္) မင္းသိုက္မြန္ က တဌာနတည္းမွာ ရွိေနလို႔ပါပဲ။ သူကေတာ့ နည္းနည္းပိုျပီး ေမာ္ဒန္ကို လိုက္စားေနခ်ိန္ေပါ့။ ၾကည္ေအး ေရးတာက  Existentialism လို႔ သူက ေျပာေတာ့ က်မက "မဟုတ္ပါဘူး... Realism ပါ" လို႔ ျငင္းခဲ့ၾကရာက က်မက "ၾကည္ေအးရဲ႕ လက္ေတြ႔သရုပ္မွန္ စာေပ" ဆိုတဲ့ေခါင္းစဥ္နဲ႔ ဌာနတြင္း စာတမ္းဖတ္ပြဲမွာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ ဖတ္ျဖစ္ခဲ့တာ မွတ္မိေနပါေသးတယ္။ သူနဲ႔က်မလည္း တကယ့္ေျပာမနာဆိုမနာ ေမာင္ႏွမအရင္းလို..၊ သူ႔ဇနီး မတူးမာနဲ႔ က်မနဲ႔လည္း ညီအမအရင္းလို.. ခုေတာ့ အကို႔ခမ်ာလည္း ဆံုးရွာပါျပီ။ သူဟာ တကယ္ေတာ္တဲ့ ျမန္မာစာဆရာတေယာက္၊ ျပီးေတာ့ ကဗ်ာသမား..၊ ျပီးေတာ့ ေအးေအးႏုႏုေလး ေနခ်င္တဲ့သူ။ မူးရင္ေတာ့ စိတ္က်တတ္တဲ့သူ။ ဒါေပမဲ့ ဘ၀ကေတာ့ ထံုးစံအတိုင္း ရုန္းကန္ပင္ပန္းရ..။ သူက ေျပာဖူးတယ္.. "ျမန္မာစာဆရာမ်ား ဘာမွ လုပ္စားမရ.. ကဗ်ာဆရာလည္း ဘာမွ လုပ္စားမရ.. ေမျငိမ္းရာ... ငါတို႔ဘ၀ေတြ အနည္းဆံုး လူေလးစားခံရရင္ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ ေနလို႔ ေကာင္းဦးမွာေနာ္ "တဲ့။ သူဆံုးေတာ့ အသက္ ၄၅.. (ထံုးစံအတိုင္း အသည္းေရာဂါပဲေပါ့)။ အဲဒီတုန္းက ဌာနမွာ ေနာက္ထပ္ က်မေလးစားရတဲ့တေယာက္က ဆရာ ဦးတိုးတင့္(ပါဠိပါရဂူဦးေအာင္မိုးရဲ႕သား)။ အဲလိုပဲ သိပ္ေအးခ်မ္းႏူးညံ့ျပီး စာဖတ္နာသေလာက္ စာသင္ေကာင္း တဲ့ ဆရာတေယာက္။ သူတို႔က ရြယ္တူေတြ။ သူတို႔ေတြက က်မထက္ အသက္ၾကီးၾကေတာ့ ၀ါသနာတူ အကိုေတြလို။ ခုေတာ့ သူလည္း ဆံုးရွာျပီ။ (အင္းး အသည္းေရာဂါပါပဲ)။

+++++

အဲဒီတုန္းက မနက္ပိုင္းကို က်မတို႔ ေတာင္ငူေဆာင္မွာ အတန္းတက္ရပါတယ္။ ေန႔လယ္မွာေတာ့ လိႈင္ကိုလာျပီး ကိုယ့္အတန္းေတြ ၀င္ရပါတယ္။ က်မက သူမ်ားထက္ ပိုတဲ့တာ၀န္က ညေန၅နာရီေလာက္မွာ Practical ျပီးမယ့္ ရည္းစားကို မိန္းထဲမွာ ၀င္ၾကိဳရတာပါပဲ။ (သူက ေန႔လယ္ လိႈင္ကို လိုက္ပို႔ရေတာ့ ကိုယ္က ၾကိဳရတာေပါ့)။ ေနာက္တေၾကာင္းက သူ႔ကို ၾကိဳရင္း က်မတို႔ ကဗ်ာအုပ္ေတြ စုၾက ဆံုၾကတာပါပဲ။ အဲဒီတုန္းက ကဗ်ာသမားစံုတြဲေတြျဖစ္တဲ့ ကိုမိုး(မိုးေမာင္ေမာင္)နဲ႔ မပူစူးတို႔စံုတြဲ.. သက္ေမာင္ခိုင္နဲ႔ ခိုင္တို႔စံုတြဲ.. က်မတို႔စံုတြဲ.. အဲလိုကလည္း ဆံုခ်င္ၾကေသးတာေလ..။ ဘာရယ္လည္း မဟုတ္.. ေတာင္ငူကင္တီးမွာပဲ စကားေတြ စုေျပာၾက။ စံုတြဲအခ်င္းခ်င္း စိတ္ေကာက္ၾကရင္လည္း သူငယ္ခ်င္းေတြကပါ ၀င္ကူေခ်ာ့ေပးၾက။ တခါတေလ.. ကန္ေပါင္ေပၚ လမ္းေလွ်ာက္.. ေန၀င္ခ်ိန္ကို ထိုင္ၾကည့္ၾက.. အဲလို။

(အင္းလ်ား)

အဲဒီတုန္းကေတာ့ ကဗ်ာအယူအဆေတြ ျငင္းရင္း ရန္ျဖစ္ရတာကလြဲလို႔ တျခားေသာကေတြ မရွိခဲ့ၾက။ ဆင္းရဲ က်ပ္တည္းတာေတာင္ အထူးအဆန္း မဟုတ္ခဲ့ၾက။ လူတန္းစားကြာဟမႈကလည္း သိပ္မရွိေသး။ က်မတို႔ အဖြဲ႔ထဲမွာ အမ်ားစုက ညႊန္ၾကားေရးမွဴးသားသမီးေတြ... ပါေမာကၡ သားသမီးေတြဆိုေပမဲ့ အားလံုးလိုလိုက ပိုက္ဆံကို တိုင္းတိုင္းတာတာနဲ႔ သံုးေနၾကရသူေတြခ်ည္းပါ။ သူေဌးသားသမီးဆိုသူေတြကေတာင္ သိပ္ ပပ လႊားလႊား မရွိခဲ့ၾကေသး။ (အဲဒါက ၈၈ ေနာက္ပိုင္းေခတ္နဲ႔ မတူတာေတြပါ..။ ၈၈ေနာက္ပိုင္းကို ေရးတဲ့အခါမွာ ေျပာပါဦးမယ္..)။

ဒီေတာ့ ကဗ်ာကိစၥနဲ႔ ျငင္းၾကရင္ကို အသည္းအသန္ ရန္ျဖစ္ၾကေတာ့တာ။ အဲဒီ အျငင္းအခုန္က က်မအတြက္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္း က်မရဲ႕စာသင္ခန္းေတြမွာ စာေပေ၀ဖန္ေရးဘာသာကို သင္ေပးရေတာ့ ျဖန္႔ထြက္ ေတြးစရာ အျမင္ေတြအျဖစ္ သံုးႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီရက္ေတြထဲမွာ က်မ ဆရာမ ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ပတ္၀န္းက်င္က ပိုၾကီးလာပါတယ္။ ေဆးတကၠသိုလ္က ေက်ာင္းသားေတြက လိႈင္ကိုလာျပီး ကဗ်ာေတာင္းလို႔ ကဗ်ာစာအုပ္စုထုတ္တဲ့အထဲလည္း က်မပါခဲ့ပါတယ္။ က်မကေတာ့ ေျခေထာက္မွာပဲ ေဗြပါသလား.. ဒါမွမဟုတ္.. ကဗ်ာေရးတယ္လို႔ၾကားလိုက္ရင္ကို ေသြးနီးသလိုျဖစ္ျပီးေတာ့.. ေနာက္ျပီး ေဆး(၂)က သူငယ္ခ်င္းေတြ အားကိုးနလည္း ပါပါတယ္။ ကဗ်ာသမားေတြနဲ႔ ေတြ႔ဖို႔ဆိုျပီး... ေဆး(၂)ထိ သြား သြား လည္ေသးတာ။ အဲသည္တုန္းက ထိုင္ခဲ့တာ မဂၤလာဒံု ေဆး(၂)ေက်ာင္း၀င္းေရွ႕က "Blue Bird" ဆိုတဲ့ ဆိုင္ကေလး ထင္ပါ့.. ။ (မွားရင္ ျပင္ေပးၾကပါ) ။

အဲဒီ စိတ္အင္အားေတြနဲ႔ .. ေနာက္ေတာ့ inspiration ရတာေတြနဲ႔ က်မ ၀တၳဳတိုေတြေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ေရးႏိုင္ခဲ့တာ။ ၁၉၈၆၊၈၇ မွာကို ၁၀ပုဒ္ ေက်ာ္သြားတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ လံုးခ်င္း၀တၳဳေတြ ေရးႏိုင္ခဲ့တာလည္း အဲဒီလို ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ နီးစပ္ခဲ့တဲ့ အေနအထားေၾကာင့္ လို႔ ေျပာရမွာပါ။ (အထူးသျဖင့္ "သီခ်င္းႏွင္းဆီ"ေပါ့)။

+++++

တကယ္ေတာ့ ဆရာမတေယာက္အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ က်မဟာ ေတာ္ေတာ္ မတည္ျငိမ္တဲ့ ဆရာမတေယာက္ ျဖစ္ခဲ့ပါလိမ့္မယ္။ ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ ကင္တီးထိုင္.. ကဗ်ာစာအုပ္ကိစၥေတြ လုပ္..။ ဆရာမျဖစ္တဲ့အထိ ကဗ်ာစာအုပ္ေတြလည္း လိုက္ေရာင္းေနေသး။ အင္း... ဆရာမတာ၀န္ကို ေက်လို႔သာ.. ဘာမွ ျပႆနာမျဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ လူၾကိဳက္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ နည္းခဲ့ပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စိတ္နဲ႔ပဲ နီးစပ္လို႔လားမသိ.. စာသင္ခန္းေတြမွာေတာ့ က်မရဲ႕ ဆရာမဘ၀က ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႔ ရဲရဲ ေျပာရဲပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ေက်နပ္စရာေကာင္းတာကေတာ့ အဲလို ရႈပ္ေထြးတဲ့ ကိစၥ၀ိစၥေတြၾကားကပဲ က်မက ဂုဏ္ထူးတန္းစာေမးပြဲကို ေအာင္ခဲ့ေသးတာပါပဲ။

+++++

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ "ျမသီလာ" ဆိုတာဟာ.. ေအးျမတဲ့ အရိပ္အာ၀ါသကိုေပးတဲ့ ေက်ာင္းေတာ္။
ဆိုရင္... က်မအတြက္ေတာ့ လိႈင္တကၠသိုလ္ဟာလည္း က်မရဲ႕ ဒုတိယျမသီလာ..။